Lamija Džigal-Bekteševic
Lamija Džigal-Bekteševic

Hoe een Bosnisch meisje een echte Sonse werd

Human Interest

Mijn Integratie
Lamija Džigal-Bekteševic is geboren in het voormalige Joegoslavië, nu Bosnië en Herzegovina. In 1992 kwam ze op de leeftijd van 8½ jaar met haar moeder, broertje en zusje op 'vakantie' naar haar tante in Nederland. Maar een vakantie werd het niet. Het gezin vluchtte feitelijk voor de oorlog in Bosnië. Een jaar geleden besloot ze haar ervaringen op papier te zetten. Ze beschrijft haar herinneringen en gevoelens. Het boek 'Mijn Integratie' is daarvan het resultaat.

Door: Arjen Strik

Lamija, inmiddels 34, hoogzwanger en woonachtig met haar gezin in Son, opent in dit boek de deur voor een ieder die graag wil weten hoe een gezin uit een oorlog gevlucht is naar Nederland en welke gevolgen dit voor haar heeft gehad op haar persoonlijke ontwikkeling en haar kijk op onze maatschappij. Het is een persoonlijk essay met een aangrijpend verhaal, recht uit het hart geschreven, afgewisseld met mooie tekeningen van Susan Brinkmann, gedichten van haar eigen hand en fragmenten uit het dagboek van haar inmiddels overleden moeder.

Nederland was geen sprookjesland
Ze vertelt: "Mijn vader bleef achter in Bosnië, hij had daar een goede positie, je laat je land niet zomaar in de steek. Mijn vader is door het oog van de naald gekropen. Ze hebben in 1992 wel twee keer geprobeerd hem te liquideren. De rest van het gezin ging ondertussen op 'vakantie' bij een tante in Rotterdam. Een lange reis. Bus in en bus uit, een lange zit. Nederland was een soort paradijs in onze voorstelling. Maar toen ik uiteindelijk in Rotterdam bij mijn tante was, vond ik het daar stinken, een smerige stad, armoede, grijs en grauw. Echt geen sprookje." Haar vader kwam zijn gezin achterna en vertelde dat Bosnië kapotgeschoten was, in puin lag en geen toekomst bood voor de toekomst van de kinderen. De status van het gezin Džigal veranderde van 'vakantiegangers' in asielzoekers. Ontheemden in een vreemd land.

Mijn integratie
In het boek laat ze scenario's zien uit haar eigen leven en blikt 25 jaar terug in de tijd. Het dagboek van haar moeder gebruikt ze als inspiratie. "Dankzij haar heb ik mijn boek kunnen schrijven en heb ik weer een stuk van mijzelf kunnen helen. Hierdoor komen twee belevingsaspecten aan bod, die van een volwassen vrouw en van een kind van negen. Hoe vindt dit kind zijn weg weer terug en gaat het participeren in de maatschappij, het westerse systeem met haar eindeloze verwachtingen?" Ook vertelt ze over onderwerpen zoals Sinterklaas, haar eigen dyslexie en het leren van een vreemde taal, religie, de Nederlandse gezondheidszorg, tolerantie en de druk van de prestatiemaatschappij.

Identiteitscrises als rode draad
Rode draad door het verhaal is haar identiteitscrisis en de relatie tot haar moeder(land). Naast haar persoonlijk verhaal kaart ze de problematiek aan rondom de vluchtelingen en hun integratie in Nederland, om uiteindelijk met aanbevelingen te komen. Ze draagt oplossingen aan vanuit haar levenservaring en als holistisch therapeute. Dit alles wordt ondersteund door prachtige tekeningen en zelfgeschreven gedichten. Sommige herinneringen zijn heftig zoals de herinneringen aan haar moeder.

De emotionele band verdween
Lamija vervolgt haar verhaal: "Mijn moeder was een intelligente, betrokken en ruimdenkende vrouw. Maar haar land te moeten verlaten als vluchteling heeft ze nooit kunnen verwerken. Ze werd depressief en een psychiater schreef antidepressiva voor. Ze veranderde van een emotionele bewuste vrouw in een levenloos persoon. Hoewel mijn moeder nog leefde, was ze er niet meer. Mijn contact met haar verdween volledig. Deze wond, die ik opliep als kind, was niet te vergelijken met hetgeen ik daarvoor had meegemaakt. Dit litteken zou ik nog lang bij me blijven dragen, wat ook van grote invloed zou zijn op mijn verdere ontwikkeling als persoon."

Van iets negatiefs een uitdaging maken
Ze vertelt: "Als oudste heb ik de druk altijd gevoeld. Ik moest presteren en wilde mijn ouders niet teleurstellen. Immers, zij deden er ook alles aan om ons te faciliteren. Sport, cultuur en kunst ontbraken niet in onze opvoeding.
Mijn ouders beseften dat zij hun dromen in Nederland nooit konden waarmaken, zoals ze zich dat eerst hadden voorgesteld. Mijn vader had een hoge positie in Bosnië maar werd hier schoonmaker en heeft zich kunnen opwerken. Mijn ouders vestigden al hun hoop en dromen op ons. Mijn moeder had het al uitgestippeld. Ik zou een arts worden, mijn zus een rechter en mijn broer zou een groot bouwbedrijf hebben en erg veel geld verdienen."

Integreren moeten we allemaal
Ze besluit: "Uiteindelijk heb ik de sleutel gevonden. We lijken allemaal verschillend: wit of zwart, allochtoon of autochtoon, arm of rijk. Maar we zijn allemaal mens, met behoeften aan geborgenheid, liefde, geluk en zekerheid." Ze pleit ervoor dat iedereen van elkaars talenten gebruik maakt te beginnen met taal in het basisonderwijs. "Bied voor alle kinderen in het basisonderwijs verschillende talen aan: Spaans, Turks, Arabisch of Chinees, het maakt niet uit! Deze landen hebben de toekomst. Met het beheersen van verschillende talen maak je het verschil voor je kinderen, nu en in de toekomst. Onze scholen staan voor de helft van de tijd leeg. Laten we het omdraaien en het voortouw nemen om een echte integratie in de wereld mogelijk te maken."

Gedicht Tulp
Wie ben ik?
Waar kom ik vandaan?
Ze gaven mij een Nederlandse ID,
BSN-nummer en een naam.
Waarom zouden ze liegen,
ik liet het er niet bij zitten.
Verre reizen heb ik gemaakt.
Tot een nationaal exportproduct ben ik bekroond.
Nu sta ik hier sip te turen in deze antieke vaas,
te piekeren over die ene brandende vraag.
Och GOD, waarom steeds die vraag…
Hij voelt letterlijk als een blaar.
De Tulp besluit te mediteren.
Wat kan hij immers anders proberen?
Steeds dieper en dieper gaat hij naar binnen.
Tot het antwoord letterlijk omhoog stuwt van binnen.
Met de kracht als die van een vulkaan.
Op die ene brandende vraag!

Het boek 'Mijn Integratie' komt uit op 1 november aanstaande. Promotie van het boek zal plaatsvinden op woensdag 1 november 2017 om 19:30 tot 22:00 in de bibliotheek van Eindhoven. De lezing is voor ieder bij te wonen. Aanmelden kan via www.eventbrite.nl - Boekpresentatie: 'Mijn Integratie'

In 2018 zal het boek te verkrijgen zijn bij boekhandel de Traverse of te bestellen via www.mijnintegratie.nl
Wilt u meer over het onderwerp weten dan kunt u haar ook persoonlijk mailen: mijnintegratie@gmail.com