Kerst en Cultuur; Drie vriendinnen vieren tweemaal kerst

Son en Breugel - Uw verslaggever heeft ze dit jaar al eerder gezien en gesproken. Achter een kraam tijdens het International Foodfestival in De Bongerd. Ze hebben onmiskenbaar iets met lekker eten en mensen ontmoeten, de drie vriendinnen Lielti, Mhret en Zewdi. In oktober meldden ze zich bij Taalpunt, het project voor laaggeletterden, dat ook een NT2-poot heeft: anderstaligen die hun Nederlands willen verbeteren. Omdat uw verslaggever ook NT2-docent is, ziet hij het drietal elke week in het Vestzaktheater voor de lessen Nederlands. Kortom: voor hem een makkelijke ingang voor een uitbundig gesprek.

Geschreven door: Arend Okken
Fotograaf: Wil Feijen

Lielti kwam vijf jaar geleden naar Nederland. Sinds april 2015 woont ze, samen met haar vriend Eyob en dochtertje Naomi, in Breugel. Lielti: "Dat bevalt ons goed. Ons dorp is namelijk heel rustig en de mensen zijn vriendelijk." Mhret en Zewdi beamen dat. Ook zij wonen hier vier jaar: Mhret met haar man Yemane en hun drie kinderen in Breugel en Zewdi met haar man Gaym en hun drie kinderen in Son.

Genadeloos gestraft
Ze komen uit Eritrea. Zewdi: "Ons land wordt geregeerd door een wrede dictator. Je mag geen kritiek op de regering hebben en tegenstanders belanden in de gevangenis. Gaym, mijn man, diende tien jaar in het leger en dat had nog veel langer kunnen duren. Eritreeërs zijn namelijk tot hun vijftigste dienstplichtig. Als je deserteert of dienst weigert, word je genadeloos gestraft en ook familieleden lopen dan gevaar te worden opgepakt. Daarom zijn wij gevlucht."

Eritrea erkent bovendien niet alle religies. Religieuze minderheden lopen hierdoor het risico te worden vervolgd. De Eritrese overheid beschouwt christenen als een bedreiging voor de staat en treedt daarom met harde hand tegen hen op. Lielti, Mhret en Zewdi behoren tot de christelijk orthodoxe kerk, de tegenhanger van de rooms katholieke kerk. Deze kerk bestaat onder meer ook in Griekenland, Rusland, Oekraïne en Roemenië.

Integreren
De kinderen van Mhret en Zewdi zitten respectievelijk op De Regenboog en De Harlekijn. Ze krijgen er uiteraard te maken met de Nederlandse decembertradities als Sinterklaas en kerst. "Dat vinden wij leuk", aldus Mhret. "Wij en onze kinderen willen zo snel en goed mogelijk integreren in Nederland. Mede daarom maken wij, samen met onze kinderen, van de kerstdagen in december ook gezellige dagen. Met z'n allen lekker eten en drinken. Per slot van rekening hebben onze kinderen dan kerstvakantie."

De Eritrese christelijk orthodoxen vieren hún Kerstmis op 7 januari. Dat doen niet alle christelijk orthodoxe kerken in de wereld. Roemenen, bijvoorbeeld, vieren, net als in de westerse wereld, Kerstmis op 25 december. In Eritrea loopt de kerkelijke kalender niet gelijk op met de kalender van de katholieke kerk. Hierdoor is Kerstmis in Eritrea twee weken later.

Blijmoedig en plechtig
De gezinnen van Lielti, Mhret en Zewdi vieren hun kerst in de Tewahedo-kerk in Weert. Lielti: "We trekken dan onze mooiste kleren aan en gaan bidden, biechten, bijbellezen en zingen. Zo'n bijeenkomst is niet alleen heel blijmoedig, maar ook plechtig: nadat de hostie is uitgereikt, doopt de priester een lepeltje in een wijnkelk en legt de wijn op de tong van de gelovigen." Net als in Nederland gaat de Eritrese kerst gepaard met lekker eten en drinken. Samen met rijst en sla komen dan gerechten als dorho (kip) en zigni (rund- of lamsvlees met tomaat) op tafel. Eritreeërs eten het liefst met elkaar uit één bord of schaal en gebruiken geen bestek. Met een soort pannenkoek (injera) scheppen ze de andere gerechten op. De drankjes completeren het feestmaal: naast thee is er sua, een thuis gebrouwen bier, en mess, een soort honingwijn.

Ni kulom sebat
Zodra de fotograaf binnenkomt, verdwijnen Mhret en Zewdi naar het toilet om zich om te kleden. Even later komen ze terug in prachtige traditionele kleding. Met z'n drieën nemen ze plaats op een bankje. Het feest kan beginnen. Bij het weggaan roepen ze alle drie uitbundig: "Ni kulom sebat, ruhus ldetn hadis amet ygberelm!" Dat betekent in hun taal, het Tigrinya: vrolijk Kerstmis en een gelukkig Nieuwjaar voor alle mensen!