Bericht uit de luchtvaart

Wij wonen in een dorp dat veel met vliegverkeer te maken heeft en daarom heb ik, na 34 jaar bij Defensie wereldwijd te hebben gevlogen, het idee opgevat om voor MooiSonenBreugel een aantal artikelen te gaan schrijven over de luchtvaart.

Vogelvrij
Na een birdhit, een vogelaanvaring, brak onlangs een KLM Boeing 747 een vlucht af van Amsterdam naar Los Angeles. Na het lozen van brandstof, is de 747 weer teruggekeerd naar Schiphol. Maar wat zijn de gevolgen van een vogelaanvaring bij meermotorige vliegtuigen? En waarom worden er zomaar tienduizenden liters kerosine uit het vliegtuig gepompt?

Afhankelijk van de grootte en zwaarte van onze gevederde vrienden, en afhankelijk van de plaats van impact, kan een vogelaanvaring verschillende gevolgen hebben. Er kan schade ontstaan aan de structuur van het vliegtuig, zoals besturingsmiddelen, of bijvoorbeeld aan de neus waarin de weerradar is geïnstalleerd. Maar het meest kritische is een vogelaanvaring tijdens de start; als het vliegtuig zwaar is beladen, en vogels een op vol vermogen draaiende motor in worden gezogen. Hierdoor kunnen compressorbladen worden beschadigd of zelfs afbreken, waardoor het motorvermogen kan afnemen of kan wegvallen.

Voor de take-off worden er allerlei prestatieberekeningen uitgevoerd, waaronder een berekening van de stop/go snelheid, oftewel de decisionspeed. Deze snelheid komt in het kort erop neer, dat als vóór het bereiken van deze snelheid de start wordt afgebroken, het vliegtuig binnen de baanlengte tot stilstand komt. Als de start ná deze snelheid wordt afgebroken, dan wordt het een ander verhaal. Dan schuift het vliegtuig aan het einde van de baan het weiland in.
Na het bereiken van de decisionspeed, wordt in principe "elk probleem mee de lucht ingenomen". Als er een vogelaanvaring plaatsvindt boven deze snelheid, dan wordt de start doorgezet. En als er dan een motor wordt "verloren", is er nog geen man/vrouw overboord, want alle prestatieberekeningen om op een veilige manier in de lucht te komen en te blijven, zijn gebaseerd op het verlies van een motor (KDC-10). Maar weet u wat? Laten we het niet al te ingewikkeld maken.
Vogels zijn voor de luchtvaart een probleem. In vogelvlucht: ganzen op Schiphol komen regelmatig in het nieuws en op Eindhoven Airport zit veelal kleiner grut dat in zwermen rondvliegt. Vogels blijken resistent tegen vogelverschrikkers. Daarom zijn er op grotere velden "vogelmannen", die met lichtkogels en ander klein explosief ervoor proberen te zorgen dat vogels geen hangplekken creëren rond de baan.
Als er vogels in een motor terechtkomen, merkt u dat waarschijnlijk direct. Een gedeelte van de luchthuishouding in de cockpit en de cabine, is namelijk afkomstig van het compressorgedeelte van de motor. Als daar een vogel terechtkomt, kan het gebeuren dat een odeur vergelijkbaar met bijvoorbeeld een gesauteerde duif of een gegaarde parelhoen, uw omgeving gaat geuren.
Maar goed, even serieus. Het is niet zo dat als een vogel een motor invliegt, de motor altijd als "verloren" moet worden beschouwd, maar de bemanning zal bijna altijd de vlucht afbreken. En als het vliegtuig meer weegt dan het maximum toelaatbare landingsgewicht, en de bemanning besluit om meteen te landen, dan zal dat gewicht moeten worden verminderd. Het laat zich raden dat het lozen van brandstof dan de meest voor de hand liggende optie is. Passagiers kunnen dus gewoon rustig blijven zitten. Overigens: kerosine verdampt bijna direct.

Het luchtruim is dichtbevolkt en dat levert conflicten op. Alertheid van grondpersoneel en vliegend personeel is dus noodzakelijk. En helaas geldt dat tegenwoordig ook voor het in de gaten houden van allerlei "vreemde vogels".

Marco Pulles