Kiosk op het Kerkplein wordt gemeentelijk monument

Son en Breugel - Op advies van de Monumentencommissie Son en Breugel heeft het college van burgemeester en wethouders de kiosk op het Klerkplein aangewezen als gemeentelijk monument.

Cultuurhistorische waarde
Hoewel recent geplaatst speelt de kiosk door zijn functie een bijzondere rol in het maatschappelijke leven van Son en Breugel. Door de bijzondere totstandkoming heeft het al vanaf het begin de sociale cohesie in het dorp versterkt. Ook de herinnering aan het muziekpodium uit de jaren '30 die mede aanleiding gaf voor de kiosk, draagt bij aan de historische context ervan en daarmee aan de cultuurhistorische waarde.

Architectuur- en bouwhistorische waarde
De architectuur en bouwhistorische waarde van de kiosk worden sterk beïnvloed door de verplaatsingsgeschiedenis. Enerzijds heeft de verplaatsing gezorgd voor verlies van historisch materiaal, waardoor de kiosk niet gaaf bewaard is gebleven en er architectuur- en bouwhistorische waarden verloren zijn gegaan. Anderzijds is bij de verplaatsing ook een nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van het object toegevoegd.
In het ontwerp van architect Bert Staal zijn de historische delen duidelijk te onderscheiden van de nieuw toegevoegde elementen. De sobere uitvoering van de nieuwe elementen geven geen afleiding en laten zodoende de historische constructie optimaal naar voren komen. Door het glazen dak is deze goed zichtbaar en de blauwe kleur zorgt voor een opvallend contrast met het grijze basement, waardoor de historische constructie nog meer in het oog springt. Hierdoor is bij de verplaatsing ook weer architectuurhistorische waarde ontstaan. Ook de in Nederland niet gebruikelijke constructie van gietijzeren kolommen en Belgische spanten dragen bij aan de architectuur- en bouwhistorische waarde van het object.

In de huidige samenstelling met het glazen dak komt bovendien het lichte, luchtige karakter van de spantconstructie bijzonder goed tot zijn recht. Aangezien dit, in tegenstelling tot hout, zo kenmerkend is voor het bouwen in ijzer, dat in de 19e eeuw een snelle ontwikkeling doormaakte, betreft het gebouw in de huidige vorm een herbouw van hoge architectonische kwaliteit. Er is bij deze kiosk dan ook sprake van een gebouw van hoge architectuur- en bouwhistorische waarde.

Stedenbouwkundige waarde
Ondanks de verplaatsing is door de totstandkomingsgeschiedenis van de kiosk als bekroning van de herinrichting van het plein sprake van grote stedenbouwkundige waarde. Ook de openbare functie van het object op een plein, waaraan ook de meeste gebouwen liggen, die een belangrijke rol in het publieke leven spelen, zoals het gemeentehuis, de kerk en het tegenoverliggende café, verhoogt de stedenbouwkundige waarde.

Situationele en ensemblewaarde
De plaatsing van de kiosk op de overgang van het oorspronkelijke en het nieuwe hart van het dorp omringd door gebouwen, die van belang zijn voor het gemeenschappelijke leven leidt in relatie tot het publieke karakter van het gebouw tot een hoge situationele en ensemblewaarde. Het betreft nota bene twee van de drie Sonse rijksmonumenten, die beide ook een publieke functie vervullen. Doordat de herbouw van de kiosk onderdeel uitmaakte van de herinrichting van het plein, is het nieuwe podium zeer goed passend bij het omliggende plein uitgevoerd en lijkt daarmee één geheel te zijn geworden. Ook dit draagt bij aan de hoge situationele en ensemblewaarde.

Zeldzaamheid
In België, waar de historische constructie vandaan komt, is gietijzer in de late 19e eeuw veelvuldig als constructiemateriaal voor een muziekkiosk gebruikt. Daar zijn dan ook nog diverse kiosken van dit materiaal uit dezelfde tijd te vinden. De kiosk in Son en Breugel is in vergelijking hiermee een eenvoudig exemplaar. In Nederland zijn minder kiosken in dit materiaal gerealiseerd en bewaard gebleven. Zodoende betreft de kiosk in zijn huidige vorm een uniek exemplaar met een voor Nederland zeer zeldzame constructie, die echter niet geplaatst is in zijn historische context.

Monumenten in beeld
Op basis van de beleidsnotitie "Monumenten in beeld" heeft de gemeenteraad in 2011 een Monumentencommissie ingesteld. Deze commissie adviseert het college over de aanwijzing van panden en objecten voor plaatsing op een gemeentelijke monumentenlijst.
De beschrijvingen van alle monumenten staan in het monumentenoverzicht Son en Breugel op de gemeentelijke website (rubriek 'Ontdek Son en Breugel').