Je koopt een kerk en dan?

Son en Breugel - Misschien is dat wel de grootste vraag, nu de gemeente Son en Breugel de Petrus Bandenkerk gaat aankopen. Waar eerst alleen nog sprake was van het kopen van de grond onder de kerk, is na een heronderhandeling over uitstel van de sloop van de kerk met het bisdom en de parochie uit de gemeenteraad het voorstel gekomen ook de kerk zelf te kopen. Hiermee is de sloop voorlopig van de baan, iets waar de grootste coalitiepatijen DorpsVISIE en CDA zich al hard voor maakten.

Door: Arjen Strik en Adrie Neervoort
Foto: Wil Feijen

Hoe houdt de gemeente de kerk in het midden?
De aankoop van de kerk voor een bedrag van ruim 1,1 miljoen zet natuurlijk alle lopende zaken in een ander daglicht. Want het nieuwe nog te bouwen multi-functioneel Dorpshuis (voorheen MFA) zou voor een deel op de grond van de gesloopte kerk gebouwd worden. Ook het huidige ontwerp van het nieuwe gebouw is door een meerderheid van de bevolking afgewezen, omdat het niet passend geacht werd in het dorpse karakter. Nu heeft de gemeente een alternatief voor het nog te bouwen Dorpshuis. Een hele kerk, althans als deze geschikt is voor hergebruik en past binnen een nieuw te ontwikkelen centrumvisie. Want dat zal opnieuw moeten gebeuren als gekozen wordt voor behoud van de kerk. Dit betreft onder meer een nieuw plan voor herbestemming van de kerk, het Kerkplein, de Kerkstraat, het Vestzaktheater - inclusief de bibliotheek en het parkeerterrein naast de kerk en achter de oude toren. Voor de toekomstige gebruikers van het beoogde Dorpshuis lijkt dit een flinke tegenslag. Het Gilde, de Harmonie, het Vestzak theater, de bibliotheek, het CMD en Zuidzorg zullen dan nog enkele jaren geduld moeten opbrengen, omdat zo'n proces van herontwerp weer jaren in beslag zal nemen.

Als de nieuwe coalitie kiest voor hergebruik van de kerk in zijn huidige vorm, dan komt er geen nieuwe kerk achter de Sonse toren, heeft de parochie laten weten. Zij overwegen dan de mogelijkheid om een ruimte te huren in de oude kerk. Maar deze plannen zijn in het geheel niet concreet en hangen van veel andere zaken af.?Voorlopig kijken de inwoners van Son en Breugel nog tegen een lege Petrus Bandenkerk aan, die voorlopig gered lijkt van de sloop. ?

Een nieuw geluid en nieuwe kansen
Het kabinet wil de sloop van kerkelijk erfgoed helpen voorkomen, zo schrijft dagblad Trouw. Minister Ingrid van Engelshoven (cultuur) kondigde onlangs aan dat zij de komende jaren fors zal investeren om verval en leegstand van kerken tegen te gaan. Er is landelijk 325 miljoen euro beschikbaar voor onderhoud, restauratie en renovatie van het totale culturele erfgoed. Van Engelshoven belooft dat een deel daarvan (30 miljoen per jaar) wordt besteed aan kloosters en kerken met de status 'rijksmonument'. De Petrus Bandenkerk is geen 'rijksmonument', maar wordt wel als een belangrijk representant gezien van een naoorlogse wederopbouwkerk. Het kabinet wil echter ook deze kerken, die geen rijksmonument zijn, helpen beschermen. Van Engelshoven stelt 13,5 miljoen euro beschikbaar om gemeenten op weg te helpen met het ontwikkelen van een herbestemming van de leegstaande kerken. Zij roept gemeenten op met een zogeheten 'kerkenvisie' te komen. Daarin komt dan een beschrijving van de kerk te staan, in welke staat deze verkeert en of er sprake is van leegstand. Ook dient er een beschrijving te worden gegeven van de herbestemmingsplannen waarvoor het kerkgebouw in beeld komt.

Kenners wezen er al op dat de Petrus Bandenkerk met haar bijzondere architectonische kwaliteiten en haar brede betonnen overspanningen juist bijzonder geschikt is om als een soort overdekt dorpsplein vele functies te herbergen. Sloop is dan ook niet nodig, integendeel, een creatief architect heeft hier veel mogelijkheden met behoud van waardevolle elementen een bijzonder geheel te realiseren.

Een kans dus voor de nieuwe coalitie om sloop te voorkomen door het ontwikkelen van een kerkenvisie voor herbestemming van de Petrus Bandenkerk.