Zélf verbinding zoeken verrijkt je leven

Son en Breugel - Het artikel van Kom Erbij van 16 december 2020 eindigde met twee korte verhalen over ‘zelfredzaamheid’. Eén mevrouw kon daar niets mee: “Altijd weer die verplichte zelfredzaamheid die je door de strot wordt geduwd.” Een man van negentig daarentegen ontsnapte uit zijn eenzaamheid door zich bij een koffieclub aan te sluiten, de computer te leren gebruiken, vrienden met zijn buren te worden en de telefoon vaker op te nemen. Hij concludeerde: “Het is alsof ik weer lééf!”

Gastredacteur: Arend Okken

Mensen zijn verschillend. Ook in hun eenzaamheid. Kunnen we nou wél zelf iets doen of niet. Het verhaal van Mark Evers uit Eindhoven (ED, 070121) bewijst dat je je eenzaamheid kunt verkleinen door zélf verbinding te zoeken. Deze autistische man van 35 schreef in oktober vorig jaar op Twitter dat hij zich erg eenzaam voelde. Hij bleek niet de enige. Zijn bericht werd maar liefst 39.000 keer aangeklikt. Ook door Jeroen Pijnenburg van de stichting Eindhoven in Contact. Deze stichting wil het taboe rondom eenzaamheid doorbreken en Eindhovenaren verbinden.

Topje en tip
Toen Pijnenburg de noodkreet las, nam hij onmiddellijk contact op met Mark Evers. “Heel verrassend dat iemand zo snel reageerde”, aldus Evers. “Ik voelde me meteen beter, want ik werd gehoord.” Pijnenburg: “Mark plaatste deze tweet in al zijn kwetsbaarheid. Veel dertigers en veertigers blijken zich eenzaam te voelen. Mark is slechts het topje van de ijsberg.” Jeroen en Mark bedachten samen om deze groep op een platform bij elkaar te brengen. “Wie wil, kan online meedoen en verhalen of ideeën uitwisselen, in de groep of individueel.” Wat in Eindhoven kan, kan natuurlijk ook in Son en Breugel.

Hulp bieden
Neuropsycholoog Erik Scherder gaf in zijn tv-programma ‘Erik Scherder Onderzoekt’ van 4 februari 2021 een opmerkelijke tip aan mensen met eenzaamheidsgevoelens: “Vraag eens iemand wat jij voor hem of haar kunt dóen. Dus geen hulp vragen, maar hulp bieden. Door iets voor een ander te dóen geef je meer betekenis aan je eigen leven. En dat maakt je gevoelens van eenzaamheid weer kleiner.”

Gedeelde smart…
Scherder deed in datzelfde programma een paar verrassende experimenten op straat. De tegeltjeswijsheid ‘Gedeelde smart is halve smart’ was hierbij het uitgangspunt. Voorbijgangers dompelden een hand in ijskoud water en trokken hem er pas weer uit, als het pijn ging doen. Hun tijd werd genoteerd. Daarna deden ze hetzelfde nog eens, maar hielden ze met de andere hand een geliefde, een zus of een vriendin vast. In de meeste gevallen verdubbelde de tijd. Zelfs als het proefkonijn tijdens de dompelsessie met iemand belde, ging de pijngrens met sprongen omhoog. Aanbeveling: déél je pijn en je verdriet. Het leven wordt dan een stuk draaglijker.

De eenzame eeuw
In haar pas verschenen boek ‘De eenzame eeuw’* beweert de Britse hoogleraar economie Noreena Hertz dat onze eenzaamheid alles te maken heeft met de verhalen die we over onszelf aan elkaar vertellen. Hertz wijt de oplopende eenzaamheid van de laatste decennia aan het hardvochtige neoliberalisme, dat in de jaren tachtig van de vorige eeuw door Margaret Thatcher werd ingezet. Vertaald naar de Nederlandse politiek: stelselmatige afbraak van zorg, onderwijs en sociale zekerheid.

Houtrot
Hertz: “Sinds we ons aan het neoliberalisme hebben uitgeleverd, kroop het individualisme als houtrot in onze ziel. Het leidde tot een lelijke en stuurloze samenleving, zonder hoop, waarin mensen zichzelf alleen nog kunnen zien als winnaars of verliezers. Een zelfzuchtige en eenzame maatschappij.” Volgens psychiater en filosoof Damiaan Denys heeft onze welvaart en het streven naar winst en succes een kwaaie keerzijde: “Individualisering, globalisering en virtualisering maken ons eenzamer, we raken uit balans en minder verbonden met anderen.”

Saamhorigheid en solidariteit
Dit is geen nieuw verhaal. Betekenisvolle relaties vervullen een basisbehoefte. Zodra we onszelf van anderen afsnijden, slopen we die basisbehoefte en worden we ontzettend eenzaam.

We kunnen van 15 tot 17 maart weer stemmen met z’n allen. Hopelijk levert dat een samenleving op, waarin saamhorigheid en solidariteit weer sleutelbegrippen worden.

*Verkrijgbaar via de lokale boekhandel