Theater NAH-ja: van, voor en door lotgenoten

Son en Breugel / Eindhoven - Niet-aangeboren hersenletsel, vaak zien we het niet aan de buitenkant, maar van binnen gebeurt er heel veel, soms zo veel dat iemand met NAH zichzelf compleet opnieuw moet leren kennen. Het heeft een grote impact op het leven, niet alleen van de persoon met NAH, maar zeker ook van de naasten. Theater NAH-ja, gespeeld door lotgenoten met NAH en mantelzorgers, wil laten zien wat het echt betekent om NAH te hebben. 

Redactie: Hanny Evers

De theatergroep NAH-ja is ontstaan vanuit een lotgenotengroep, een groep waarin bijzondere verhalen worden gedeeld en waar humor een belangrijke rol speelt, maar ook de frustraties over met name het zorgsysteem. Op het podium delen de lotgenoten hun verhalen over onbegrip, niet luisteren en stigmatisering. De verhalen zijn vormgegeven door de spelers en vertaald door regisseur Liesbeth Reeser, zodat het begrijpbaar is voor het publiek. Het is een voorstelling vol humor en vooral zonder hoog zieligheidsgehalte. Liesbeth: “De spelers leren mij anders naar de wereld te kijken.” 

Over NAH
NAH is een vorm van hersenletsel die later in je leven ontstaat, bijvoorbeeld door een beroerte, ziekte of ongeval. Het is vaak aan de buitenkant niet zichtbaar, maar dit betekent niet dat er niets aan de hand is. Maar liefst één op de vier mensen krijgt in zijn leven te maken met NAH. Toch is er nog weinig bekend over deze aandoening. 

Het idee van de voorstelling ontstond vanuit een oude passie voor toneelspelen. Mariëlle, een van de spelers, vertelt dat ze als kind al als elfje op het toneel heeft gestaan. Het teruggaan naar haar oude liefde voor het toneel helpt haar om haar nieuwe ik te accepteren, een belangrijke stap in het loslaten van haar oude zelf. De andere spelers beamen dit. Veel mensen met NAH willen zo snel mogelijk terug naar hun oude leven. Realistisch is dit niet, je gaat jezelf tegenkomen. Meteen komen er verschillende verhalen naar boven van lotgenoten die in een burn-out terecht zijn gekomen. 

NAH zorgt dat je energielevel veel lager is, en snel overprikkeld bent. De repetitie van 2 uur is een hele opgave voor veel spelers. De rest van de dag wordt er dan ook niets meer gepland. Ze zijn blij als ze in de avond energie hebben om te koken. 

Speciaal voor de bezoekers die snel overprikkeld zijn heeft stichting NAH-ja een vest ontwikkeld. Het prototype is klaar en zal aanwezig zijn bij de voorstelling in Son en Breugel. Vijf bezoekers worden uitgenodigd om dit te testen en hun feedback te geven. De stichting hoopt op deze manier het theater toegankelijker te maken van mensen met NAH. 

De spelers geven aan allemaal andere signalen te hebben van vermoeidheid en overprikkeling. Vaak heeft de omgeving het eerder door dan zijzelf. Het is een kunst om je eigen signalen te leren kennen, op tijd een time-out te nemen, je grenzen aan te geven of om hulp te vragen. Het vraagt om keuzes maken. Je wilt vaak meer dan dat je aan kunt. Vaardigheden die niet vanzelfsprekend zijn, maar die wel aan te leren zijn. Hierin speelt de omgeving ook een belangrijke rol. Met name de mantelzorgers kunnen actief helpen de grenzen te bewaken. Geen gemakkelijke taak, en niet voor niets is de mantelzorger door NAH vaak net zo hard geraakt. 

De voorstelling is dan ook niet alleen bedoeld voor lotgenoten of zorgpersoneel, maar zeker ook voor de mantelzorger zal het een feest van herkenning zijn. Vol met verhalen over veranderende relaties en persoonlijkheden en een zoektocht naar een nieuwe balans in het leven met NAH. 

Speeldata:
Zaterdag 8 april 2023, Dommelhuis, Son en Breugel. Aanvang 19.30 uur
Woensdag 24 mei 2023, Parktheater, Eindhoven. Aanvang 19.30 uur.
Meer informatie of reserveren: https://nah-ja.nl/