Als de kerk dan toch gaat wijken...

Laten we dan ons dorp verrijken met de oude kerk te herbouwen op dezelfde plek. Niet wéér in de fout met gillend modern, vloekend met de omgeving, vloekend mèt de kerk, maar juist in harmonie in oude luister – dezelfde vorm, dezelfde contouren, dezelfde plek, met hetzelfde eerbetoon aan God en zijn Schepping.

We hebben het als dorp al zo vaak gezien, want beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald: de huidige (aanstaande ex-) kerk was een verzinsel van de toenmalige pastoor, doorgedrukt uit narcistische dwang, vloekend over de prachtige oude kerk, bedevaartsoord in die tijd bovendien. De burgemeester had hij al op zijn moderniteits-hand en de brand gaf het extra zetje: amper 3 dagen voordat de kerk op de Rijksmonumentenlijst zou komen te staan stond de kerk ineens in lichterlaaie (maar waar rook is, is vuur … tot op de dag van vandaag). De tot zwijgen murw gepreekte goegemeente kreeg een 'sporthal' in haar maag gesplitst. Reeds in 2001 pleitte ik in een steunfractie voor afbraak van die 'hal' ten behoeve van een integrale aanpak van het Centrumplan Son. Ik werd door partijgenoten verketterd – ik vloekte in de kerk. En nu: 'voortschrijdend inzicht' heet het in moderne termen, oftewel: bij nader inzien groeide de afkeer van de vloek in het dorpsgezicht. Nieuwkomers in Son die ik rondleid, vragen steevast: "Wat is dat voor gebouw?" Mensen van buiten zien er geen kerk in.

Ook de moderniteit smacht naar een tastbare spirituele plek. De oude kerk herbouwd - het kan weer zo prachtig worden.
Ik zal graag en stevig doneren, ook als niet-katholiek, maar wel betrokken en geboren, getogen en gebleven kind van 'import'-ouders van het eerste uur - de jaren '50, die met tranen in de ogen de kerk in vlammen op zagen gaan. Randstedelingen geroerd: het dorp werd verminkt, met de huidige kerk uit individuele afkeer van nota bene Meneer Pastoor van toen.
Laten we niet wéér zo'n grote fout begaan met herbouw in té moderne stijl. De Zwaan heeft het goed gedaan, met de juiste visie van de Welstandscommissie. Trekken we die lijn door, wordt het Kerkplein weer een juweeltje - niet in (alwéér modern) geel, maar met tufsteen, mergelsteen en andere klassieke elementen zoals in de toren, doorgetrokken in de nieuwe kerk; op vorm, stijl, maat en contouren zoals al sinds 500 jaar.
Over 9 jaar vieren we het 500-jarig bestaan van de in 1526 gereedgekomen toren (de kerk was toen al een halve eeuw in gebruik). We willen ons al over 9 jaar toch niet de haren uit ons hoofd trekken wéér iets neergezet te hebben (amper 5 jaar ervoor) waar we diep spijt van hebben, net zoals zo vaak al in Son's centrum sinds 1960?
Misschien mag het van Monumentenzorg niet aan de toren vast. Misschien moet het om budgettaire redenen wat lager dan de oude kerk. Ook dat hoeft niet te misstaan, kijk maar in St.-Oedenrode bij de Knoptorenkerk, hoewel die wel weer erg klein uitgevallen is. Niettemin: de vorm en verhouding tot de oude toren aldaar combineert bijzonder mooi. Om het geheel betaalbaar te maken en de medewerking van het Bisdom te krijgen, moeten we wellicht aan crowdfunding gaan doen - moderne aanpak, goede kans van slagen en de wet van de grote getallen werkt hier positief: als 10 % van de locale huishoudens elk een substantieel bedrag doneert, hebben we al gauw een miljoen euro extra te pakken, bovenop het budget van het Bisdom. Draagt de gemeente ook nog een steentje bij uit oogpunt van belang van dorpsgezicht, dan moet een mooie nieuwe kerk in oude luister toch mogelijk zijn?

Michiel Emmery

Michiel Emmery voerde in 2001 met Dorpspower campagne middels een massale en succesvolle handtekeningenactie tegen de annexatie door Eindhoven; pleitte in 2008 voor zebrapaden op de Nieuwstraat (destijds ondanks de herinrichting toen weer een racebaan geworden zonder voetgangersoversteken) en - ook in 2008 - voor het conserveren van archeologisch waardevolle restanten uit de ondergrond van het Kerkplein, alvorens daar te gaan bouwen.