Wie gaat voor ons de komende besluiten nemen?
Politiek
Een interview met burgemeester Hans Gaillard over de gemeenteraadsverkiezingen. De kracht van de democratie is dat mensen hun eigen keuze kunnen maken.
Ik las een interview waarin u zegt: Een dorp vraagt een ander bestuur dan een stad. Dat roept de vraag op, kan een dorp ook vanuit een stad bestuurd worden?
"Ja, dat kan. Je kan een dorp ook vanuit een stad besturen. Je kan een heleboel dorpen ook onder een gemeentelijke vlag brengen. In Friesland en Drenthe komt dat al voor. Maar het belangrijkste vind ik dat je het bestuur snijdt naar de maat van de gemeenschap en in Brabant is dat toch anders dan in Friesland en Drenthe. Je moet maatwerk leveren niet het maatwerk van Den Haag, maar afgestemd op de lokale situatie. Het moet uiteraard allemaal passen in het huis van Thorbecke, maar hoe dat het er precies uitziet kan ook verschillen. Daarom richt ik mij op samenwerking.
Door: Adrie Neervoort
Foto: Wil Feijen
Mensen hebben behoefte aan vastigheid
Denkt u dat de kiezer/stemmer een gewoontedier is. Vroeger was men rood of liberaal. Maakt niet uit wat er gebeurde men hield daar aan vast. Denkt u dat dit nog steeds zo is?
"Steeds minder, we noemden dat ook wel de tijd van verzuiling, want Nederland was opgedeeld in zuilen, een katholieke zuil, een protestante zuil, een liberale zuil en een socialistische zuil. Met allemaal hun eigen organisaties, eigen vakbeweging, eigen ouderenbond en vrouwenorganisatie. Die tijd is voorbij. Mensen zijn niet meer gebonden aan zuilen en gaan niet meer massaal op zondag naar de kerk."
Wat is daar de oorzaak van, denkt u? "Het is een verschijnsel en er zijn internationaal allerlei theorieën over. Dat vind ik moeilijk om zo een concreet antwoord op te geven."
Kijken we naar vroeger dan hadden de pastoor, hoofdonderwijzer en andere personen met een bepaalde positie invloed op het stemgedrag van de kiezer.
"Dat klopt en die zijn steeds minder belangrijk geworden, maar dat komt ook door de toegenomen welvaart, opleiding speelt een rol, de wereld is veel kleiner geworden. We kunnen heel makkelijk kennis nemen van allerlei dingen die spelen wereldwijd. En dat maakt ook dat je je eigen wereld erg relativeert. Op hetzelfde moment zie je dat mensen in hun eigen omgeving behoefte aan vastigheid hebben. Mensen zoeken binding met iets, omdat er ook banden verloren zijn gegaan."
Wat leeft onder de inwoners?
Maar wat denkt u dat mensen de belangrijkste onderwerpen van deze gemeenteraadsverkiezingen vinden?
"Wat leeft onder de inwoners is veiligheid, zorg, mensen willen toch veilig over straat. Dat heeft te maken met verkeersveiligheid, straatverlichting, de angst voor misdaad. Mensen worden steeds ouder en de vraag is: wie gaat voor ons de komende 4 jaar besluiten nemen. De dingen die daar bij komt spelen is dat men steeds angstiger wordt en dat wordt versterkt wat men op TV ziet en in de krant leest. Objectief gezien lijkt de veiligheid steeds toe te nemen en de misdaad af te nemen. Maar het gevoel is anders. Het gaat wel over veiligheid, zorg, eenzaamheid. Je hoort over dementie, verwarde personen en de zorg voor de leefomgeving. Mensen houden zich bezig met energietransitie, klimaatverandering, duurzaamheid.
Op lokaal niveau kun je maatwerk leveren
"Je ziet in het takenpakket van de gemeente een verschuiving. Er zijn steeds meer taken die erbij komen, die betrekking hebben op het individu en zijn directe omgeving. Taken die eerst bij de rijksoverheid lagen komen stelselmatig naar de gemeenten toe. Dat geldt voor de bijstand, dat geldt voor de WMO, jeugdzorg, participatie en arbeid en daar kunnen er in de toekomst nog meer bijkomen."
Is dat is een goede zaak?
"Ja, omdat je op lokaal niveau maatwerk kunt leveren. Wij staan veel dichterbij de burger. Dat zag je toen wij de huishoudelijke hulp kregen overgedragen en iedereen gingen herindiceren, we veel eenvoudiger hulp konden aanbieden die voor de mensen afdoende was, waardoor we goedkoper en effectiever konden werken."
Ziet u ook deze onderwerpen ook terugkomen in de programma's van de politieke partijen?
"Ik heb zo'n idee, dat deze niet zo ver uit elkaar lopen. Ik was vanochtend in Best en daar ging het ook over wat gemeenten doen om de opkomst te bevorderen en inzicht te geven in de verschillen tussen hun beleidsuitgangspunten. Ik denk dat die verschillen marginaal zijn, want alle partijen willen het beste. Dat het veilig is, dat het schoon en heel is buiten, dat de zorg goed geregeld is. Ze willen dat we 'In Control' zijn en dat we bij belangrijke ontwikkelingen de bevolking raadplegen. Iedereen heeft het over duurzaamheid en energietransitie, maar daar zitten slechts gradueel verschillen in. De één tamboereert wat meer op parkeren en de ander op duurzaamheid."
Is stemmen een afrekening van het gevoerde beleid?
We hebben zes partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen, nou hoor je wel eens: 'stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen is eigenlijk laten weten of je het eens of oneens bent met de koers van de gemeente, deelt u deze mening?.
"Ik weet niet of dat zo is, maar ik denk, dat je er niet zo naar moet kijken. Als je alleen kijkt of ze het goed gedaan hebben, dan kijk je naar het verleden en ik denk dat verkiezingen een moment is, waar je naar de toekomst moet kijken. Dan is het wel zo, dat het vertrouwen van de mensen gevoed wordt uit wat ze in het verleden gepresteerd hebben, maar verkiezingen gaan erover 'wie gaat voor ons de komende 4 jaar voor ons besluiten nemen', los van de omstandigheden uit het verleden."
Kijken we naar items zoals de kerk, een MFA, dan zal de keizer kijken naar, wat is er tot nu toe gedaan en wat is er mislukt?
"Ja maar je kunt beter kijken wat is er gelukt en wat er nog zou moeten. De kracht van de democratie is dat mensen hun eigen keuze kunnen maken en daar hebben ze hun eigen argumenten voor. Het mooie van gemeenteraadsverkiezingen is dat je van het hele pakket van waar de gemeente voor staat, je iets van kunt vinden en je stem op kunt baseren. Het gaat inderdaad over gebeurtenissen uit het verleden, hoe vertrouwenswekkend zijn de personen die nu over de items gaan, wat vind ik voor de toekomst belangrijk en hoe gaan de partijen daar mee om."
Nepnieuws, het gaat om het debat
Je hoort steeds meer over nepnieuws. Hoe zit dat lokaal eigenlijk. Beïnvloed dat de gemeentepolitiek en de keizers?
"Nepnieuws is helemaal niet iets nieuws. Dat zie je in verkiezingstijd wel vaker, dat er op dingen getamboereerd wordt. Het hoort er kennelijk bij. Als ik kijk naar Amerikaanse presidentsverkiezingen, zijn we hier heilig, als je ziet hoe het hier bij ons gaat, denk ik, het mag wel wat respectvoller. Je moet het debat gaande houden en open en eerlijk met elkaar omgaan.. Een debat mag best op het scherpst van de snede, maar het moet wel een debat blijven. Het gaat om de boodschap, niet om de persoon en je moet na afloop een glas bier met elkaar kunnen drinken."
Is er dan geen verharding binnen de lokale politiek?
"Ik vind dat het momenteel in de gemeenteraad er behoorlijk hard aan toe gaat en dat zou anders moeten.
Samen moeten we dit dorp maken
"Ik vind het erg verwonderlijk dat we er samen uit moeten komen met een coalitie en een oppositie, die elkaar bestrijden. We moeten samen dit dorp maken. Ik vind dat geen natuurlijke beweging. Uiteraard vind ik dat de gehele gemeenteraad kritisch moet zijn. Maar we hebben hetzelfde doel. De gehele gemeenteraad moet kritisch zijn waar de raad mee komt. Het is in een democratie echt niet een vast gegeven dat er een vaste coalitie en een vaste oppositie is. Met de invoering van het duale stelsel hebben we beoogd om die coalitiedwang te doorbreken. Het gaat vaak niet meer over het onderwerp inhoudelijk, maar over het voor of tegen zijn. Wat je ziet is dat er in een gemeenteraad steeds minder compromissen worden gesloten, omdat alles van te van tevoren voorgebakken wordt en dan kom je niet meer tot een compromis.
" Men speelt voor de bühne, de publieke tribune, maar is dat de achterban? "De publieke tribune is veel meer onderwerp gestuurd. Het echte voorbereidende werk vindt plaats in de commissies. Commissies zijn vaak veel interessanter dan een raadsvergadering. De keuzes moet je nemen in het politieke debat en niet in achterkamertjes. Keuzes en afwegingen moet je met elkaar in een openbaar debat doen, dat kan soms erg detaillistisch zijn. Een heleboel onduidelijkheid kan je vooraf wegnemen door informatie te halen bij de ambtenaren. We hebben goede ambtenaren die men kan raadplegen om de standpunten te onderbouwen. De gemeente geeft op alle vragen een antwoord, zowel voor de burger als voor raadsleden."
Raadslid is een niet te benijden positie
Wat ontbreekt er op dit moment in de lokale politiek?
"Ik vind dat het in de politiek de laatste tijd iets te weinig gaat om het dorp en teveel over details en hoe krijg ik mijn gelijk. Daarmee wil ik niet de controlerende rol van de raad wegnemen, want die is er wel degelijk. Maar ik vind dat we het iets te vaak over hetzelfde hebben in het debat, hoewel we besluiten nemen die goed zijn, zonder dat daar over gesteggeld wordt. We hebben goede besluiten genomen over de herbestemming van de bibliotheek, de herbestemming van het stedelijk gebied of bouwprojecten. Dat zijn stevige onderwerpen ook in financiële zin en toekomstgericht. Maar we zijn teveel bezig met gelijk krijgen en gelijk hebben, daardoor schieten we in een soort kramp. En daarom moet het niet over personen gaan."
Welke rol speelt u daar zelf in?
"Als iemand die zorgt dat de vergaderingen in ieder geval ordelijk verlopen en iemand die achter de schermen probeert de neuzen weer de goede kant op te krijgen. En activiteiten te verrichten waardoor mensen op een plezierige manier dit werk kunnen verrichten, want voor de beloning financieel hoef je het niet te doen. Ik probeer het leuk met elkaar te houden. We moeten respect hebben elkaars inzet."
Laatst las ik een stelling van een burgemeester in Brabant, die zei politiek is meer emotie dan inhoud, deelt u die mening?
"Politiek is natuurlijk veel emotie, maar als emotie de inhoud gaat overheersen kan je je afvragen of je nog helemaal goed bezig bent. Uiteindelijk moet je ook zakelijke besluiten nemen. Je gaat ook over de portemonnee van de burger en de toekomst van het dorp is afhankelijk van wat er in die raadszaal gebeurt. Je kunt niet alleen zakelijk met de onderwerpen bezig zijn. Je moet ook beslissingen nemen vanuit je hart en daarom is het belangrijk die emotie erbij te betrekken. Je kunt toch geen visie of idealen hebben als dat niet uit je hart komt. Emotie is ook de binding met je dorp."
Over de jeugd en het referendum
De jeugd krijgt een uitnodiging om deel te nemen aan de verkiezingen en ook via spotjes op tv. Denkt u dat de verkiezingen leeft bij de jeugd?
"Nee, ik heb niet echt het idee dat verkiezingen leeft bij de jeugd. Alle jongeren die voor het eerst mogen stemmen krijgen van mij een brief. Waarin staat dat alle zaken over de toekomst van het dorp besloten worden in de raad. Dus ik wijs ze op het belang van te gaan stemmen."
Hoe kijkt u aan tegen de combinatie referendum en verkiezingen?
" Ik heb niet het idee, dat mensen erg warm lopen voor een referendum. Ik denk niet dat het opkomst verhogend werkt. Door de hele landelijke discussie over het referendum als instrument komt dit referendum sowieso in een gek daglicht te staan. Het is ook niet een activiteit die wij met veel plezier erbij doen. Ik ben zelf geen voorstander van referenda. Bij verkiezingen kan je je stem uitbrengen over het totale pakket. Deze mensen vertrouw ik toe mij de komende 4 jaar te vertegenwoordigen om dingen te bereiken. Bij een referendum moet je antwoord geven op één vraag. Het formuleren van die vraag geeft al richting aan het antwoord. Daarnaast moet je kennis over de inhoud hebben. Daarbij krijgt de betekenis van de vraagstelling door politieke partijen vaak een andere inhoud. Bijvoorbeeld: Een ja-stem is tegen de democratie. Een referendum wordt daarom vaak misbruikt om andere zaken te regelen. Laat dat debat over aan de tweede kamer, daar hebben we 150 capabele mensen met hun staf om zich in de materie te verdiepen. Zo zit onze democratie in elkaar. Op lokaal niveau kunnen referenda succesvol zijn bijvoorbeeld over de vraag of een gemeente zelfstandig moet blijven. Dan heb je met een duidelijke eenduidige vraagstelling te maken en uiteraard betrokkenheid en veel emotie."
Er zullen belangrijke besluiten genomen dienen te worden
Wilt u nog wat toevoegen aan dit verhaal dat over de verkiezingen gaat?
"Er zijn wel hele belangrijke dingen die eraan staan te komen en waarom het voor mensen belangrijk is om wel hun keuze te bepalen. De discussie over onze bestuurlijke toekomst bijvoorbeeld, maakt dat er nog belangrijke besluiten moeten genomen gaan worden. We zullen samenwerking moeten gaan zoeken ook met andere partijen nu Nuenen wegvalt. Er moet in Zuidoost-Brabant heel veel gebeuren om onze economische positie, die we hebben, te behouden en uit te bouwen. Waar we mee te maken hebben is een groeiende economie, een groeiende belangstelling om hier te komen wonen, maar we hebben ook onze natuur, die een van onze belangrijke 'essets' is en waar we het nodige moeten doen om te zorgen dat die natuur behouden en versterkt wordt. We zullen steeds naar goede oplossingen moeten zoeken om steeds meer mensen te huisvesten in balans met de omgeving. Voor ons dorp zijn het vragen: Hoe willen we ons centrum inrichten, hoe gaan we om met parkeren, hoe worden we meer fietsvriendelijker, hoe gaan we om met de gevolgen van het klimaat, hoe gaan we om met energie. Een kerk is niet het belangrijkste om mee bezig te zijn. Ik verheug me op de verkiezingen. Het is de mogelijkheid in het democratisch proces dat de burger zijn stem kan uitbrengen en wat de gemeenteraad betreft zal ik blij zijn als we gewoon weer inhoudelijk aan de slag kunnen."
