Lezerspodium
Alles van waarde is weerloos.
Smaken verschillen en daar kun je uren over doorpraten. Ook over de waarde van een kerkgebouw, dat nu zo prominent in de belangstelling staat. Niet in het minst bij de initiatiefgroep die in korte tijd heel veel inwoners achter zich kreeg en een klemmend beroep op de Raad en het College deed om het tijdspad Mfa nog eens kritisch te bezien. Zoveel mensen die hun zorg uitspreken en pleiten voor een constructie die uitgaat van duurzaamheid (niet slopen maar hergebruiken) en dus het behoud van een voor velen waardevol en monumentaal gebouw.
In september was het 350 jaar geleden – we schrijven 1566 - dat er in deze streken een Beeldenstorm woedde. Son had er geen last van, want de toenmalige bisschop van Den Bosch was onze plaatsgenoot Sonnius en die was bekend met de mensen en hun wensen. Door het initiatief van eigen inwoners bleef de kerk intact.
In november was het 50 jaar geleden – we schrijven 1966 - dat de laatste muren van die (inmiddels oude) kerk werden gesloopt. In 1958 was het monumentale gebouw onder onduidelijke omstandigheden door brand voor een groot deel verwoest. Een monument ging verloren, tegen de zin van Monumentenzorg. Het heeft maar weinig gescheeld of ook de toren had eraan moeten geloven, maar die werd gered door het initiatief van een aantal inwoners.
Intussen was het halve dorp gesloopt voor de aanleg van een traverse, die al vanaf het begin in 1965 voor veel ellende zorgde. Doorgedreven door politici, tegen wie een initiatiefgroep te weinig kon uitrichten. Het was ook het begin van jarenlang overleg over een gemeenschappelijke voorziening, een praathuis, een theater, een bibliotheek, een gemeenschapshuis bij de nieuwe kerk (1960) en het nieuwe gemeentehuis (1965), beide ontworpen door de toen bekende architect Geenen, die ook de schouwburg in Eindhoven vorm gaf. Het Kerkplein en het Raadhuisplein zijn door hem ontworpen. Sober van vorm, zoals veel overheidsgebouwen uit de Wederopbouwperiode na de Tweede Wereldoorlog. Gebouwen met karakter, behorend tot het DNA van een gemeenschap en juist voor een groot aantal inwoners een stuk van hun ziel.
Vijftig jaar discussie en nu moet opeens vóór de verkiezingen in het voorjaar van 2018 letterlijk de (sloop)kogel door de kerk ? Toegegeven, er is veel tijd en geld besteed aan het maken van plannen en ook nu zijn de emoties herkenbaar. Emoties over nut en noodzaak, over geld en betaalbaarheid, over het ontbreken van voldoende parkeervoorzieningen, over vierkante meters. Wellicht allemaal oplosbaar. Diepgevoelde emoties over het verlies van een kerkgebouw, een stuk van je leven en het DNA van de Sonse gemeenschap zijn van een andere orde en dat wil de initiatiefgroep proberen duidelijk te maken. Maar ja, alles van waarde is weerloos.
Een dreigende annexatie door Eindhoven wordt door onze politici te vuur en zwaard bestreden. Daarover dienen zich de inwoners uit te spreken. Terecht. Vorig jaar lag er een petitie, ondertekend door ruim 1300 inwoners om de kerk in te zetten als MFA. Onze politici hadden daaraan in meerderheid geen boodschap. De meest linkse fractie in de Raad noemde de petitie zelfs populisme. Om over na te denken.
Ik zat laatst op een avond in De Zwaan en keek met genoegen naar de verlichte gevel van de kerk. Leo Geurtjes is de maker van het reliëf. Hij ontwierp ook de muur van het bordes van het gemeentehuis. De monumentencommissie is bijna klaar met het voorstel om het gemeentehuis tot plaatselijk monument te bestempelen. Het zou niet gek zijn als de leden van de Raad het voorstel eens zouden lezen. Wellicht dat zij dan met andere ogen naar de kerk kijken en zich kunnen verplaatsen in de wens van een groot aantal inwoners: behoud dit gebouw.
Henk Hutten.
Dat geeft aan dat er niet meer geluisterd wordt en het eigen gelijk de maat is van de discussie. Helaas hart, hoewel Tien jaar geleden – we schrijven 2006 – begon het zoveelste overleg tussen gemeentebestuur en kerkbestuur over de invulling van een 'kloppend hart'. Ook nu weer was het standpunt van het bisdom dat de kerk niet gebruikt mocht worden voor niet kerkelijke activiteiten, maar moest worden gesloopt. Dat standpunt is tot vorig jaar overeind gebleven. Toen gaf het bisdom te kennen dat er ook een andere invulling mogelijk mocht zijn. Een initiatiefgroep. Intussen is er een nieuwe wethouder aangetreden die duurzaamheid en monumentenbeleid in zijn portefeuille heeft. Als lid van Eindhovense Raad is hij stellig op de hoogte geweest van het recente voornemen om een aantal gebouwen uit de Wederopbouwperiode, niet alleen kerken, ook de voormalige Ford garage aan de Vestdijk, op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. In ons dorp hebben we uit die periode drie gebouwen, ontworpen door de Eindhovense architect Cees Geenen: de Vredeskapel aan de Beverlaan, de Sint Petrus' Bandenkerk en het gemeentehuis. Drie gebouwen met uitstraling en karakter.
Ook functioneel: de kerk moest een grote hoeveelheid gelovigen kunnen bevatten, bijna als een markthal, zonder pilaren. Die constructie kan, zoals blijkt uit de studies van Diederen en Hevo, met fantasie opnieuw worden ingevuld. De pilaren zijn dragend, de muren niet. Jammer dat de monumentale voorkant in de studie van Diederen wordt verwijderd. Daarop zijn vijf waardevolle verbeeldingen te zien die met Petrus, al sinds 1107 de patroonheilige van de kerk te maken hebben: ze wijzen naar de rol van de apostel Petrus, die de eerste paus in Rome werd. Van rechts naar links zijn te zien: 1. Vissen, gevangen in Petrus' net; 2. Petrus, geboeid voor het omgekeerde kruis; 3. Petrus' handen, bevrijd uit de banden; 4. Petrus' handen, geboeid voor de Hoge Raad; 5. Tiara en sleutel.
Voor iemand die niet thuis is in het christelijk gedachtegoed zijn dit misschien holle frasen, maar voor een (groot?) aantal van onze inwoners zijn ze van waarde. De initiatiefgroep laat zich graag uitnodigen om met de leden van de Raad en het College in alle openheid te overleggen over wensen en mogelijkheden met betrekking tot een nieuwe invulling van het kerkgebouw. Al enige tientallen jaren zijn er plannen gemaakt voor een dorpshuis in relatie tot (de plaats van) de kerk. Opvattingen en blokkades zijn aan het verschuiven, oplossingen worden bedacht die eerder niet realistisch werden bevonden. Waard om de waarde niet weerloos te laten zijn.
Namens de initiatiefgroep Henk Hutten, die de geschiedenis van de parochie en het kerkgebouw al vaak heeft beschreven en voorzitter van het parochiebestuur was van 2004 tot 2012.