Woonwagenbewoner zoekt standplaats
De gemeente Son en Breugel voert al een aantal jaren een 'uitsterf- en afbouwbeleid' als het om woonwagenkampen gaat. Toesja Schäfer en haar zus Nannie, bewoners van het woonwagenkamp de Oranjetip in de wijk 't Zand, verzetten zich al jarenlang tegen de houding van de gemeente Son en Breugel en komen op voor het behoud van hun Sinticultuur, waarbij het wonen in een wagen tot een wezenlijk kenmerk behoort. Hun familie woonde al van generatie op generatie in een woonwagen.
Door: Arjen Strik
Ook Toesja en Nannie hebben hun hele leven in een woonwagen gewoond. Ze zijn er in geboren en willen hun cultuur en identiteit aan hun kinderen kunnen doorgeven. Maar dat is onmogelijk door het beleid van de gemeente Son en Breugel dat van de woonwagenkampen af wil, middels een uitsterfconstructie.
Toesja verwoordt hun Sinticultuur: "Het wonen in een woonwagen zit in ons bloed. Weet je, wat voor mij normaal is? Dat ik omringd ben door familie, dat als ik de deur uit stap mijn zus tref en aan de overkant een nicht spreek, die daar met haar kleine kinderen woont. Een neef als buurman, die mijn auto repareert. Onze kinderen, die hier spelen en echt veilig kind kunnen zijn, iedereen let op elkaar. Als je ergens binnen wilt komen staan overal de deuren open, we staan klaar voor- en helpen elkaar. Als Sinti's vormen we een betrokken en hechte familie. We delen het eten en doen boodschappen voor mekaar. Een open en toegewijde woongroep waarbij mantelzorg voor onze ouderen hoog in het vaandel staat." Nannie vult haar aan, emotioneel vertelt ze: "Kun je je voorstellen dat het woord 'uitsterfbeleid', letterlijk zo voelt voor ons, we kennen de verhalen van onze ouders uit de oorlog. We liggen er al jaren wakker van dat we gediscrimineerd worden en onze cultuur om zeep geholpen wordt. Slapeloosheid, nervositeit, veel medicijnen, relaties die kapot gaan, stress en frustratie, geen toekomst voor onze kinderen. We zijn ook gewoon mensen hoor. We hebben juist meer standplaatsen nodig voor de toekomst van onze kinderen!"
Natuurlijk krimpscenario
De gemeenteraad heeft in december 2013 besloten om het aantal woonwagenstandplaatsen van maximaal 49 los te laten en de vrijkomende plaatsen niet meer in stand te houden, waardoor het aantal woonwagenstandplaatsen in de gemeente zal afnemen. Ze wil op basis van dit 'natuurlijk krimpscenario' alle woonwagenlocaties op termijn herontwikkelen, waarbij een duurzame vorm van huisvesting het uitgangspunt is en geen woonwagenbewoning meer toestaan is op locatie Oranjetip. In het kader van de herontwikkeling zullen op de locatie Oranjetip goedkope sociale woningen worden gebouwd. Al jaren wordt het terrein niet meer onderhouden en verpaupert zienderogen. Er is binnen de gemeente geen wethouder meer verantwoordelijk voor het woonwagenbeleid. Het uitsterfbeleid lijkt dan ook in bestuurlijke zin zijn beslag te hebben gekregen.
Toesja Schäfer moet ook vertrekken, want zij huurt de wagen van woningstichting Thuis, maar heeft een terugkeergarantie naar de locatie. Ze moet dan wel in één van deze nieuw te bouwen woningen gaan wonen. Dat wil ze echter niet, zij wil in een woonwagen blijven wonen. Haar zus, blijft als enige over aangezien de wagen haar eigendom is. Toesja: "Het beleid van de gemeente is discriminerend, daarom heb ik vorig jaar een zaak aangespannen bij de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI)." Deze Commissie had al in oktober 2013 de gemeenten en overheid geadviseerd dat er voldoende standplaatsen moeten worden aangeboden om de levensstijl van Roma, Sinti en andere woonwagenbewoners in stand te kunnen houden zodat ze kunnen leven volgens hun eigen tradities. Op basis van deze zaak oordeelt de commissie, dat de woonwagen een essentieel onderdeel is van hun cultuur. Het uitsterfbeleid van de gemeente , tast de kern aan van de levenswijze van de bevolkingsgroep waartoe ze behoort. Het College is derhalve van oordeel dat de gemeente Son en Breugel een verboden onderscheid op grond van ras maakt, zoals geveld in haar uitspraak van juli 2016.
Toesja:"De gemeente geeft niet thuis op deze uitspaak en heeft onze verzoeken om een reactie genegeerd. Ik heb toen in mijn wanhoop een brief aan de Nationale Ombudsman geschreven en gevraagd aandacht aan de rechten van woonwagenbewoners te besteden. Dat vezoek met nog vele andere meldingen van woonwagenbewoners is serieus opgepakt en heeft geleid tot een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de overheid voor woonwagenbewoners"
Eindelijk erkend
De resultaten zijn neergelegd in een dik rapport dat 17 mei jl. gepubliceerd is met een belangrijke conclusie, dat de eigen Culturele Identiteit van woonwagenbewoners een mensenrecht is., die bescherming verdient. De Nederlanse overheid, centraal of decentaal heeft internationale verdragen ondertekend waarbij ze aangeeft de menserechten te zullen waarborgen, wat de verplichting met zich mee brengt dat men moet zorgen voor voldoende standplaatsen zodat de woonwagenbewoners volgens hun tradities en culturele identiteit kunnen leven.
Toesja en Nannie voelen zich eindelijk erkend door het rapport van de Ombudsman en verwachten op korte termijn een reactie van de gemeente op de conclusies. Ze eisen dat het uitsterfbeleid wordt afgeschafd en de gemeente een betrouwbare overheid wordt en een beleid vaststelt dat bestaande woonwagenlocaties herontwikkeld, voldoende standplaatsen creëert en rekening houdt met het recht van de woonwagenbewoners om volgens hun culturele identiteit te wonen.
Toesjka besluit fel: "Als we weer genegeerd worden door de gemeente stappen we naar de rechter om onze rechten af te dwingen."
