Heem Son en Breugel 2019 nummer 1
Enige tijd geleden kreeg de Heemkundekring Son en Breugel een mooi cadeau: een tegeltableau van de boterfabriek die vroeger in het centrum van Son stond. Dat was de aanleiding om in de geschiedenis van de 'Stoomzuivelfabriek Sint Petrus' te duiken.
De fabriek werd opgericht in 1912. Hij had een voorganger: sinds 1897 bestond er een boterfabriekje op Den Heuvel, genaamd 'De Zonnebloem', waarvan de latere burgemeester Antoon van de Ven voorzitter was. Hij was het die zich inzette voor een echte stoomzuivelfabriek. Niet alleen de melk van de Son-en-Breugelse koeien werd er verwerkt, ook de omliggende dorpen leverden melk, in totaal al in het eerste jaar meer dan een miljoen liter. De levering steeg tot meer dan vijf miljoen liter in 1940, weliswaar na een fusie met de melkinrichting Sint Petrus in Strijp. Daar werden de melkproducten gemaakt, in Son de boter.
In 1937 bestond de fabriek 25 jaar; dat werd uitgebreid gevierd. Daarna brak een voor het bedrijf moeilijke tijd aan, vooral in de oorlogsjaren. Toch werd in 1942 gevierd dat de heer Van den Boomen 25 jaar directeur was. Het was ter gelegenheid daarvan dat het mooie tegeltableau door het personeel aan hem werd aangeboden. Na de oorlog ging het met de zuivelfabrieken in het algemeen achteruit. De Sonse fabriek sloot in 1954 en werd twaalf jaar later gesloopt.
Bij genealogisch onderzoek is het altijd leuk als je van een voorvader meer te weten kunt komen dan alleen geboorte- en overlijdensdatums. Bij de meesten kom je niet veel verder dan dat, maar mensen met bezittingen én personen die wat op hun kerfstok hadden, kom je in de oude akten wel tegen. Zelfs als het een niet zo fraaie levenswandel blijkt te zijn, kan het een mooi verhaal opleveren.
Jan Paulus van de Kamp woonde op Ekkersrijt; hij zal kort voor 1700 geboren zijn. Hij was een man uit een 'brave' hardwerkende familie, maar had een nogal kort lontje. Hij was betrokken bij menig vechtpartij en moest dus nogal eens voor het gerecht, voor de schepenbank, verschijnen. Van die rechtszittingen zijn nauwkeurige verslagen gemaakt, waardoor je nu precies weet hoe een en ander gebeurd is. Zo'n verslag doet niet onder voor een hedendaags verslag van een misdaad.
In 1749 liep een vechtpartij zo uit de hand dat Jans tegenstander het niet overleefde. Jan sloeg op de vlucht en werd bij verstek veroordeeld tot een boete, lijfstraf en verbanning uit de regio. Rond 1755 was hij echter weer terug en in 1760 trouwde hij voor de derde keer. Ter gelegenheid hiervan werd een inventaris opgemaakt van al zijn bezittingen, zowel onroerende goederen als roerende zoals landbouwgereedschappen, huisraad, e.d. De verkorte lijst geeft een mooie kijk op wat een welvarend boerengezin in de 18e eeuw in huis had en aan grond bezat. Na die tijd lijkt hij zijn leven gebeterd te hebben; hij komt niet meer voor in de gerechtelijke stukken.
Leden van de heemkundekring krijgen dit tijdschrift thuisbezorgd. Losse nummers zijn verkrijgbaar bij Optiek Cooijmans, Dommelstraat 11, Son. De boeken 'Son en Breugel van oudsher een kruispunt van wegen' en 'Son en Breugel 1960-1970' zijn te koop bij Optiek Cooijmans, Dommelstraat 11 en bij boekhandel De Traverse, Nieuwstraat 38, in Son. Behalve bovengenoemde boeken is ook het fotoboek 'Son en Breugel vergane glorie' verkrijgbaar bij de heemkundekring in het Oude Raadhuis.
De collecties van foto's, documentatie, oude krantenknipsels, notariële akten, bidprentjes enz. worden regelmatig aangevuld door schenkingen. Mocht u iets in de kast hebben liggen dat past bij deze collecties, dan stelt de Heemkunde het erg op prijs als u contact opneemt met een van de leden, of zelf eens langs komt op maandag in het Oude Raadhuis tussen 9.00 en 16.00 uur.