Hans Gaillard bijna twintig jaar lang de eerste burger van ons dorp

Hans Gaillard

Op 1 april gaat Hans Gaillard, burgemeester van Son en Breugel, met pensioen. Zijn opvolger Suzanne Otters-Bruijnen wordt op 11 april geïnstalleerd. Maar voor het zover is gaat de DeMooiSonenBreugelKrant nog één keer in gesprek met de man die bijna twintig jaar lang de eerste burger van ons dorp was. Hoe kwam hij in Son en Breugel terecht, hoe kijkt hij terug op die tijd, en wat brengt de toekomst hem?

Redacteur: Arndt van Ruremonde
Fotograaf: Wil Feijen

Vorig jaar sprak ik de burgemeester al in de aanloop naar de vorige verkiezingen. Voor een gesprek over het naderende afscheid had hij me dit keer het liefst in het Dommelhuis gesproken. De ontmoetingsplek in het hart van Son staat symbool voor wat hij belangrijk vindt: een sterke gemeenschap. In ons vorige gesprek had hij het daar ook al over: herstel van de gemeenschap en de saamhorigheid na corona. In het Dommelhuis wordt dat dagelijks waargemaakt. Het is er druk, en voor een goed gesprek hebben we een rustigere plek nodig. Niet veel later schuif ik daarom, net als vorig jaar, bij hem thuis aan in de woonkamer. Zijn hond, de enige onruststoker die ons gesprek hier kan verstoren, wordt voor even naar de patio verbannen.

Waarom burgemeester van Son en Breugel?
Hans groeide op in Breda, met ouders die voor de PvdA politiek actief waren. Belangrijk voor hem was dat ieder zijn mening kon en mocht geven, maar wel met respect voor de ander. Uiteindelijk voelde Hans zich bij de VVD het meeste thuis.

Vanuit de gemeenteraad - hij woonde inmiddels in Leusden - werd hij wethouder. In die periode merkte Hans dat de politieke kant hem niet zo lag. Hij was sterker in de coördinatie en wilde meer sturen vanuit overzicht op het geheel. Ook zijn omgeving gaf aan dat een rol als bestuurder hem goed zou passen. Na bijna 3 jaar kwam er een eind aan het wethouderschap toen Hans in 2003 werd benoemd als burgemeester van Son en Breugel.

Het was altijd al zijn wens geweest om terug te keren naar Brabant. Son en Breugel paste niet alleen daarom hier goed bij, maar ook familie van zijn vrouw Ineke woonde in de buurt. Hans blikt terug op de dagelijkse lange file in het centrum: “We kwamen er vaak doorheen en kregen de kans om rond te kijken, want je stond er toch lang stil.”

Johan Remkes, destijds als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor burgemeestersbenoemingen, waarschuwde hem voor Son en Breugel: “Realiseer je dat je in een moeilijk bestuurbare gemeente terechtkomt.” De felle protesten voor zelfstandigheid waren tot in Den Haag doorgedrongen. Het kenmerkte de roerige eerste jaren van Hans als burgemeester van ons dorp. De dreigende annexatie door Eindhoven had de organisatie uitgehold en ook het politieke landschap was veranderd toen het protestgeluid leidde tot een nieuwe partij in de gemeenteraad. Organisatie en bestuur moesten opnieuw worden opgebouwd.

Gedurende de twintig Son en Breugelse jaren heeft Hans ook nog wel eens een keer rondgekeken. Niet om met zijn ervaring burgemeester te worden van een hele grote gemeente, zijn voorkeur ging uit naar een kleine organisatie waar het effect van besluiten veel duidelijker is te zien. En als er zich al eens zo’n kans voordeed, dan maakte hij een simpele afweging: de mensen, de prettige samenwerking in ons dorp, het wederzijdse vertrouwen en een bekwame raad. Het leidde steeds tot de conclusie dat Son en Breugel de best passende plek was. Maar ook de wensen van zijn vrouw waren belangrijk op die keuzemomenten.

Samenwerken
In al die jaren was hij ervan overtuigd dat ook een kleine gemeente zelfstandig kan zijn. Maar dat lukt alleen als je samenwerkt. Samenwerken heeft hij altijd uitgedragen en ook bewerkstelligd. Eén van de mensen die dat aan den lijve ondervond was Harm Martens, secretaris van het stedelijk gebied, een samenwerking van 9 gemeenten. “De samenwerking was eigenlijk een beetje los zand toen Hans er voorzitter van werd. Maar voor hem was het niet zomaar een baantje erbij. Hij had echt geloof in de samenwerking en ging er volledig voor. In het begin was er scepsis onder de bestuurders van de andere gemeenten, maar ik ben ervan overtuigd dat het van de grond is gekomen door de inzet en overtuiging van Hans Gaillard”, aldus Harm. Hij is ook enthousiast over Hans’ aanpak: “Hij betrok iedereen erbij, van bestuurders tot raadsleden, en hij was vooral heel erg duidelijk. Als hij er achter stond, dan ging hij er voor, en als hij iets niet zag zitten, dan maakte hij dat ook duidelijk. Met zijn scherpe beeld van de verhoudingen tussen de verschillende gemeenten wist hij zijn voorzittersrol altijd op een neutrale manier in te vullen.”

Voor Hans is de samenwerking in het stedelijk gebied Zuidoost-Brabant heel logisch. Woningbouw in een gemeente van onze omvang kun je volgens hem niet los zien van de regio. Hans vertelt: “Belangrijk is dat Son en Breugel zelf een kijk heeft op haar eigen toekomst. Er kan in ons dorp best gebouwd worden voor de regio, maar niet ongeremd. De lokale gemeenschap moet intact en sterk blijven. Het kan dus nooit alleen om woningen gaan, maar er moeten ook voldoende voorzieningen zijn voor een brede welvaart voor iedereen. Door dat steeds als vertrekpunt te nemen, weet je welke afspraken met de andere regiogemeenten passen bij Son en Breugel en welke niet.”

Lokale gemeenschap
Een sterke lokale gemeenschap is de rode draad in ons gesprek. Samen werken, samen leven, elkaar kennen en elkaar helpen, contact hebben met elkaar, dat vindt Hans belangrijk. Hij noemt als voorbeeld de tomeloze inzet van vrijwilligers bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Met een gemeente die faciliteert kan onze sterke lokale gemeenschap het volgens hem voor elkaar krijgen.

Dat is wat mensen die veel met hem hebben samengewerkt ook ervaren. Jasper van Zuuren (SBC, carnaval, oranjecomité) heeft hem jarenlang van nabij meegemaakt: “Als je een initiatief hebt dat goed is voor het dorp, dan ondersteunt Hans dat. Hij zal niet alleen aangeven wat nodig is om het te laten slagen, maar je ook op weg helpen. Soms is hij daarin ook sturend.” Jasper grijpt terug in zijn geheugen: “Hans stelde de samenstelling van de Raad van Elf aan de orde. Waarom geen dames in die raad of zelfs een prinses carnaval?” Met een brede lach vertelt Jasper over de reactie toen de carnavalsvereniging daar niet op inging: “De burgemeester gaf er zelf een draai aan door bij de sleuteloverdracht zijn vrouw centraal te stellen.”

Ook Karin en Hans Teulings kennen de burgemeester al jaren. Ze schudden elkaar voor het eerst de hand in de carnavalstent, tijdens het eerste jaar na zijn benoeming. De kersverse burgemeester sprak van dat barretje in het buitengebied, waarop Teulings antwoordde: “Het is een repetitieruimte, je moet maar eens komen kijken.” Een week later was hij present op Olen; de klik was er direct. In zijn studententijd zong Hans en speelde gitaar, en ook nu zorgde muziek voor de verbinding. Hij bleef terugkomen en het contact groeide uit tot vriendschap. Uiteindelijk zong Hans zelfs mee bij de eerste editie van Ons Dorp Live.

“Die hechte band zat zijn rol als burgemeester nooit in de weg”, vertelt Teulings. “Op alle wilde plannen die we hadden, kregen we commentaar. De burgemeester was altijd duidelijk: niet alles kan, maar als je een aantal zaken aanpast, dan kan ook de gemeente hier in mee. Het denken in mogelijkheden in plaats van beperkingen kenmerkt de burgemeester”, aldus Teulings. Als voorbeeld haalt hij een Oktoberfest aan dat één dag van tevoren door de rechter werd afgeschoten. Hans dacht met hen mee en zo kon het evenement op een andere locatie alsnog doorgaan.

Betrokken
De mensen die ik vooraf sprak, hadden een opvallende overeenkomst over hoe ze Hans Gaillard als mens hebben ervaren. In het begin van de samenwerking ervaarden ze een wat stugge man, die het achterste van de tong niet liet zien. Maar als het vertrouwen er eenmaal was, dan werd het contact hartelijk en oprecht. Tussen alles door wat belangrijk was voor het werk vertelde Hans dan over zijn vakanties en zijn hobby’s golfen en jagen. Maar een beter Son en Breugel stond toch altijd voorop.

De oprechte betrokkenheid bij alles wat de gemeenschap sterker maakt was volgens Jasper van Zuuren vaker zichtbaar. Zo roemt hij de inzet van de burgemeester bij de organisatie van Remember September in 2019, niet alleen door de lokale krachten te bundelen om een fantastisch herdenkingsevenement mogelijk te maken, maar ook als mens. Op veel kleinere schaal was dat terug te zien in de bezoeken aan de echtparen die 60 jaar getrouwd waren. Hij ging dan echt in gesprek. Ietwat gekscherend vat Van Zuuren het samen met ‘eigenlijk zou hij wel een standbeeld verdienen’.

Als ik Hans met die uitspraak confronteer wuift de burgemeester dat idee direct weg: “Wat ik doe is gewoon mijn werk. Ik hoef daar geen bijzondere aandacht voor.” Als wethouder in Leusden werd hem ook al eens gevraagd om een steen met zijn naam in te metselen in het nieuwe gemeentehuis. Dat wilde Hans wel doen, maar dan zonder dat zijn naam zichtbaar was. En in Son en Breugel heeft hij juist de jeugdgemeenteraad voorop gezet bij de eerstesteenlegging. Die houding trekt hij door tot en met zijn afscheid. Niet Hans Gaillard moet centraal staan: ‘Het moet leuk zijn voor de ander.’ Dus volgt er ook geen traditionele afscheidsreceptie, maar een feest op 24 maart.

Als we over zijn rol doorpraten komen we op de jaarlijkse lintjesregen, en voor het eerst tijdens ons gesprek begint de burgemeester volop te stralen: “Die uitreiking is de mooiste ochtend van het jaar, als je dan aanbelt en de mensen verrast met een koninklijke onderscheiding…”

Pensioen
Aan het eind van ons gesprek vraag ik de burgemeester of hij nog een boodschap mee wil geven aan Son en Breugel. Even twijfelt hij, en dat is voor het eerst tijdens ons gesprek: “Wie ben ik om de inwoners nog een boodschap mee te geven.” Maar dan pakt hij terug op een belangrijk streven van zijn burgemeesterschap: ‘Doe het samen!’ Ik kijk hem vragend aan. “Het gaat om een sterke gemeenschap, werk samen aan de toekomst van Son en Breugel, sta open voor veranderingen, maar kijk hoe je dat samen oppakt, passend bij de gemeenschap van Son en Breugel”, aldus de vertrekkend burgemeester.

Wat de nabije toekomst hem gaat brengen is helder. Eén van de kinderen woont in het buitenland: “De periodes in Frankrijk zullen langer worden, zodat ik meer bij de kleinkinderen kan zijn. En ik ga een vriend helpen met het opknappen van zijn huis. Ook wil ik meer tijd steken in het faunabeheer. We leven in een overvol land en moeten voorzichtig zijn met dieren. Daar is weinig plek voor.” Dat klinkt als iemand die klaar is met werken en alleen nog maar hobbymatig actief is. Maar dat geldt niet voor Hans, die nog een passionele uitsmijter heeft: “En ik zou heel graag nog eens willen waarnemen als burgemeester in een andere gemeente.”

Het is gedaan met de rust. De hond vindt het genoeg geweest op die kleine patio. Samen met zijn baasje zullen we hem de komende jaren blijven zien in Son en Breugel, wandelend door de plaats die al lang hun echte thuis is geworden. Hans neemt geen afscheid, het burgemeesterschap eindigt, Hans en Ineke blijven.