Tijdschrift Heem Son en Breugel verkrijgbaar
Algemeen Heemkunde
Son en Breugel - Het eerste nummer van het tijdschrift 'Heem Son en Breugel' van dit jaar is uitgekomen met daarin onder andere het verhaal over Henk Veeneman.
Vorig jaar is uitgebreid gevierd dat Son en Breugel 75 jaar eerder bevrijd werd. Toch gold die vrijheid toen nog niet voor alle dorpsgenoten. De bekendste daarvan was de toenmalige gemeentesecretaris en waarnemend burgemeester Henk Veeneman. Zijn echtgenote verkeerde op het moment van de bevrijding in september 1944 in verschrikkelijke onzekerheid over zijn lot.
Het eerste artikel van het nieuwe Heem is gewijd aan Henk Veeneman, zijn leven, zijn carrière in de gemeente, zijn houding tijdens de bezetting, zijn arrestatie en zijn overlijden in een concentratiekamp. Henk werd in 1909 geboren in Woensel; het gezin verhuisde in 1924 naar Son, waar Henk meteen aan het werk ging in het gemeentehuis.
Vier jaar later trouwde hij met Zus Winters van ‘De Zwaan’. In 1941 maakte hij promotie tot gemeentesecretaris; in 1943 werd hij waarnemend burgemeester, nadat burgemeester Schoepp als gijzelaar gevangen werd gehouden. Ook buiten zijn functies in het gemeentehuis was hij zeer actief, vooral op het gebied van de muziek. Daar kwam hij in botsing met de Duitse bezetter, die alle kunstbeoefenaars, dus ook muziekgezelschappen, verplichtten lid te worden van de ‘Cultuurkamer’. Henk verzette zich hevig; de Son-en-Breugelse fanfare werd ontbonden.
Al spoedig kreeg hij in het begin van 1943 de opdracht mannen in de gemeente aan te wijzen die voor de bezetter moesten gaan werken aan de kustverdedigingswerken. Hij weigerde dat, evenals zes collega’s. Ze werden gearresteerd en afgevoerd. Slechts één van hen heeft het overleefd. Henk kwam uiteindelijk terecht in het concentratiekamp Mauthausen, waar hij op 14 april 1945 door uitputting overleed. Pas op 14 januari 1946 kreeg zijn vrouw bericht van zijn overlijden.
Een heel ander verhaal is het artikel over een generatieconflict, de jonge boerenstand tegen de oude garde, dat zich afspeelde rond 1930. Het ging uiteindelijk om een stier, een fokstier, belangrijk voor deze beroepsgroep in die tijd.
In 1900 was hier op initiatief van pastoor Dobbelsteen een afdeling van de Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond (NCB) opgericht, een coöperatieve vereniging die door de gezamenlijke inkoop van zaaigoed en veevoer, de oprichting van melk- en boterfabrieken en de boerenleenbank een grote omwenteling teweegbracht vooral voor de kleine boeren. De pastoor was, zoals toen gebruikelijk, geestelijk adviseur van de vereniging.
Son en Breugel was een agrarische gemeente. Van oudsher zaten de grote boeren in de gemeenteraad, die de burgemeester koos. Er was ook de Jonge Boerenstand, die geleidelijk aan meer van zich liet horen en deze sleur wilde doorbreken. De jonge boeren wilden zich ook vertegenwoordigd zien. Dat leverde een conflict op waarin het hoofdbestuur van de NCB, de burgemeester, de pastoor en zelfs de bisschop betrokken raakten.
De ruzie tussen de oude en jonge boeren spitste zich toe op het wel of niet aanschaffen van een nieuwe fokstier. Volgens de jongeren had de oude stier zijn taak ruimschoots volbracht en ter voorkoming van kwaliteitsverlies door incest was een nieuwe belangrijk. De ouderen waren het hiermee niet eens, waarop de jongeren een nieuwe stierhouderij oprichtte. Hoe het allemaal verder ging, kunt u lezen in het nieuwe nummer van Heem.
Leden van de heemkundekring krijgen dit tijdschrift thuisbezorgd. Losse nummers zijn verkrijgbaar bij Optiek Cooijmans, Dommelstraat 11, Son. De boeken ‘Son en Breugel van oudsher een kruispunt van wegen’ en ‘Son en Breugel 1960-1970’ zijn ook te koop bij Optiek Cooijmans en bij boekhandel De Traverse, Nieuwstraat 38, in Son. Behalve bovengenoemde boeken is ook het fotoboek ‘Son en Breugel vergane glorie’ verkrijgbaar bij de heemkundekring in het Oude Raadhuis.
De collecties van onder andere foto’s, documentatie, oude krantenknipsels, notariële akten, rouwbrieven, bidprentjes worden regelmatig aangevuld door schenkingen. Mocht u iets in de kast hebben liggen dat past bij deze collecties, dan stelt de Heemkundekring het erg op prijs als u contact opneemt met een van de leden, of zelf eens langs komt op maandag in het Oude Raadhuis tussen 9.30 en 16.00 uur.
