Merel die in het najaar de bessen eet
Merel die in het najaar de bessen eet Foto: Pexels/Marek Bojczuk

‘Van tegel naar egel’: natuurlijk evenwicht

Algemeen

Son en Breugel - Voor het project ‘Van tegel naar egel’ hebben twee klimaatburgemeesters de egel gekozen als ambassadeur. Hun ambitie is minder verharding en meer natuur in onze tuinen. In deze serie vertellen ze hoe onze tuinen de egel en de natuur kunnen helpen. Deze keer de laatste: natuurlijk evenwicht.

Deze eeuw hebben mensen zodanig ingegrepen in de natuur dat het natuurlijk evenwicht verstoord is geraakt. In de natuur zijn alle planten en dieren met elkaar verbonden en hebben allemaal hun eigen functies in het geheel. Omdat er meerdere planten of dieren zijn met dezelfde functie, is het niet erg als het met een soort even niet goed gaat; de andere soorten nemen de functie over en het ecosysteem blijft in balans. Nu zijn er echter veel soorten uitstervende en is er voor alle functies niet meer genoeg vervanging. Het natuurlijk evenwicht is verstoord. Anders dan met het klimaat kun je ecosystemen wel plaatselijk in evenwicht helpen komen.

Een voorbeeld hierbij is de eikenprocessierups. Deze plaag is mede ontstaan omdat we zonder afwisseling heel veel eiken hebben aangeplant; een waar paradijs voor de eikenprocessierups. Door de rups met gif te bestrijden los je de oorzaak van de plaag niet op, het geeft geen natuurlijk evenwicht. Bij het bestrijden van de processierups worden andere rupsen ook vergiftigd. Daarbij vergiftig je niet alleen de rupsen, maar ook de dieren die rupsen eten zoals vogels en sluipwespen. De aantallen vlinders dalen natuurlijk ook sterk als de rupsen het niet overleven. Zo raakt het natuurlijk evenwicht steeds verder verstoord. Intussen blijft de eentonigheid van eiken in tact, dus er is heel veel voedsel voor de eikenprocessierups.

De Sluipwesp. Foto: Getty Images

De sluipwesp - niet de wesp die op zoetigheid afkomt - eet nectar en stuifmeel van bloemen. De eitjes legt ze - luguber maar waar - in rupsen. Vroeg of laat sterft de rups daaraan. De eikenprocessierups is een prima doelwit voor de sluipwesp, maar vaak staan eiken in gemaaid gras zonder veel bloemen, dus zonder sluipwespen. We missen de sluipwesp in de plaagbestrijding. Jouw tuin kan sluipwespen helpen met (inheemse) bloemen. Want hoe meer bloemen, hoe meer voeding, en hoe meer eitjes de sluipwesp in rupsen legt. 

Die bloemen kunnen in perken staan, maar het kan ook door het gazon deels niet te maaien of te bemesten. Er komen vanzelf inheemse graslandkruiden in te staan en zo help je actief mee om de rupsenplaag te verminderen. Bovendien help je een heleboel andere insecten aan huisvesting en voedsel. Zo heeft je tuin dus invloed op de eikenprocessierupsenplaag en op het natuurlijk evenwicht. 


Natuur evenwicht - Ingezonden

Onze insecten zijn aan het uitsterven. Eerlijk gezegd was ik geen fan van kriebelbeestjes, maar ik begrijp wel hun belangrijke functie. Voor 70% van ons voedsel hebben we insecten nodig voor de bestuiving. Insecten zijn enorm geholpen met mulch. Laat de bladeren en takken eens liggen. Hark ze in de perken of een beetje uit zicht onder een grote struik. Bovengronds afgestorven planten en stengels zorgen voor overwinteringsplaatsen voor insecten. Zo helpt je tuin de insecten.

Snoei de klimop dus alleen in het voorjaar en geniet van de bijen in het najaar en van de vogels die later de bessen eten

 
In je tuin kun je rekening houden met de bloeiboog. Kies planten zodanig dat je het hele jaar door bloemen hebt. Klimop bloeit bijvoorbeeld aan het einde van de herfst op takken die in de zomer gegroeid zijn. Snoei de klimop dus alleen in het voorjaar en geniet van de bijen in het najaar en van de vogels die later de bessen eten. Want die egel, dat is een ambassadeur voor een gezond ecosysteem. Het natuurlijk evenwicht herstellen is onze echte prioriteit, en dat kan in ons dorp! De gemeente gaat zorgen voor een ecologische snelweg door het dorp; laten we met onze tuinen daarop aansluiten!

Nog wat laatste tips:

-Als je op internet zoekt op ‘Velt Plantenzoeker’ dan vind je een database van inheemse en ingeburgerde planten. Daarmee zoek je makkelijk wat planten bij elkaar voor in je tuin.
- Een kijktip voor de Keuringsdienst van waarde: ‘Een giftige verrassing: de ware aard van bij-vriendelijke planten’.
- Geniet van je tuin: bekijk eens een bloem of blaadje van dichtbij, luister eens of je een bij hoort zoemen. Heb je meteen een mindfulness-momentje.
- Laat eens een paardenbloem staan, en kijk hoe vaak je er een insectje op vindt.

Zoek je hulp bij het omvormen van je tuin? Op 29 juni om 15.00 uur staat Aafke paraat in het park aan de Piet Heinlaan. En we zijn bereikbaar via ecologischSonenBreugel@hotmail.com..