Leo Bekx ooggetuige van Market Garden Son

Son en Breugel / Lieshout - Herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog spoken nog steeds door het hoofd van Lieshoutenaar Leo Bekx. Als nieuwsgierig jongetje van 11, zag hij de gruwelijkheden van de oorlog van héél dichtbij. Leo Bekx was in 1944 ooggetuige van de felle gevechten bij de Sonse brug en de luchtlandingen op de Sonse hei. DeMooiLaarbeekKrant tekende het spannende verhaal op uit de mond van deze 83-jarige Lieshoutenaar.
Door: Jac Babin

Sluis V in het Achterbos
"Ik ben geboren op 3 mei 1934 in de Helenahoeve in het Achterbos bij sluis V. Van oorlogshandelingen hebben we in Lieshout niet veel gemerkt. Mijn broer Jos heeft er een boek over geschreven, met de veelzeggende titel 'Lieshout buiten schot'. Voor de oorlog waren Nederlandse soldaten bij ons ingekwartierd. Ze moesten in de strenge winter van 1940 het kanaal open probeerden te houden. Met grote zagen zaagden ze ijschotsen los en schoven die onder het ijs naar de zijkanten. Af en toe viel er wel eens een soldaat in het water. Die werd bij ons bij de kachel te drogen gelegd. Ik herinner me dat we van de Nederlandse soldaten vaak anijsmelk kregen. Ik kan me de smaak ervan nog goed herinneren. In de winter van 1940 bliezen zij bij ons de brug en de sluis op. Wij moesten even schuilen bij een tante in Mariahout. Toen we terugkwamen lagen alle ruiten van de boerderij eruit."
Duitsers ingekwartierd
"Tijdens de oorlog lagen bij ons Duitsers ingekwartierd. In het algemeen waren het vriendelijke lui. Maar er zaten ook schelmen tussen. Als kind had ik niet het besef dat dat de vijand was. Ik had wel in de gaten dat het er om ging wie de baas was. Er moest een winnaar komen. Mijn vader was fel anti-Duits, maar hij kon dat natuurlijk niet laten merken. Ik zag piepjonge Duitse soldaten op hun knieë voor een Mariabeeld zitten. Ze smeekten om naar huis te mogen.
 Zondag 17 september
"De Duitsers voelden dat er iets ging gebeuren. Toen mijn vader die ochtend naar de kerk reed riepen ze nog vrolijk:"Wenn der Tommy kommt, wir bleiben!" In de steeg naast ons huis stonden dikke populieren. Daaronder hadden de Duitsers een groot aantal legervoertuigen verstopt. Ze werden niet gezien door Engelse vliegtuigen. Die middag konden we horen dat er bij de Sonse brug hevig werd gevochten. Tegen de avond vertrokken de Duitsers in alle haast met hun legervoertuigen. Waar naar toe? Ik weet het niet. De soldaten bibberden als een rietje. Ze hadden die middag nog een aantal kippen gejat en gekookt. Die vergaten ze mee te nemen. In de verte hoorden we vliegtuigen en zagen we parachutisten."
Maandag 18 september
"In het Achterbos woonden in die tijd een grote groep jongens en meisjes van ongeveer dezelfde leeftijd.", zo gaat Leo verder." Iemand kwam op het idee om in Son te gaan kijken. Het zou kunnen zijn dat het Harrie van Hoof was, maar dat weet ik niet zeker. Met een man of twintig zijn we naar de Sonse brug gelopen. Een afstand van ongeveer 7 km. Dat was levensgevaarlijk. Zo'n groep mensen zou vanuit de lucht gezien kunnen worden als een groep soldaten. Ik vraag me nog steeds af, of onze ouders wisten waar we mee bezig waren? Waren we vertrokken zonder iets te zeggen? Ik weet het niet meer.
""De gevechten bij de Sonse brug waren voorbij. Het was er angstaanjagend stil. Er lagen overal lijken. Vooral Duitse soldaten. Lijken zonder hoofd, lijken met darmen uit het lijf of met afgerukte ledematen. Er stond ook een Duitse tank. De commandant stak als versteend boven  uit de geschutskoepel. Hij stond zich te scheren toen hij werd gedood. Wij zagen het, maar spraken er met elkaar niet over. Eigenlijk hadden we hier om moeten draaien en teruglopen."
Naar de Sonse hei
"We liepen echter verder naar de Sonse hei. Een afstand van nog eens 3 km. Daar waren we getuige van een enorm schouwspel. Het regende parachutisten uit de lucht. Vliegtuigen kwamen aanvliegen, zwevers landden. Uit die zwevers kwamen voertuigen, manschappen met het geweer in de aanslag, jeeps en geschut. We keken onze ogen uit. Van de soldaten kregen we snoep en ander lekkers. Ze zagen wel dat ze van ons geen gevaar hadden te duchten."
De weg terug
"Op de terugweg naar huis zijn er een paar uit de groep verdwaald. Die kwamen later thuis. Een paar jongens zijn in Son gebleven bij familie. Of mijn vader en moeder boos waren, weet ik niet meer. Dat heb ik me later wel regelmatig afgevraagd. Of ze waren enorm blij dat we terug waren, of ze hadden niet in de gaten hoe gevaarlijk ons avontuur was geweest."
"De volgende dag zijn er nog meer mensen uit Lieshout in Son gaan kijken. De Duitsers kwamen echter terug en deze groep heeft noodgedwongen nog een hele tijd in Son moeten blijven. Dat had ons ook kunnen gebeuren!"
Een hoofd in de kolk bij Sluis V
"Later vonden we in de kolk bij de sluis nog een hoofd en na wat dreggen ook de rest van het lichaam van een Duitse soldaat. Het bloed spoot uit zijn ogen. Zijn hele lichaam was doorzeefd met kogels. Hij had bij de Sonse brug geprobeerd om het kanaal over te zwemmen. Het lijk was naar de kolk bij Sluis V gedreven. Samen met politieagent Bode hebben we de stoffelijke resten van deze Duitse soldaat op een kruiwagen gelegd. We hebben hem begraven in de loopgraaf bij ons huis. We hebben er ook nog een kruis bij gezet. Later is dit lijk opgehaald."
Market Garden
De gruwelijke beelden uit die tijd staan nog steeds op het netvlies van de 83-jarige Leo Bekx. Er zijn nog maar weinig leeftijdgenoten over, met wie hij deze jeugdervaringen kan delen. "Herinneringen vervagen in de loop van de jaren, maar ze zijn er nog steeds. Zo rond 18 september, denk ik er toch het meest aan", geeft hij toe. "Ik ga er gelukkig niet onder gebukt", voegt hij er  grootmoedig aan toe. "Jaren later kreeg ik in de gaten dat hetgeen we gezien hadden een onderdeel was van een veel groter plan, 'Market Garden'.