Bericht uit de luchtvaart

De luchtvaart is prominent in het nieuws. Nieuwsmedia hebben bijna dagelijks berichtgeving over dit onderwerp.
Wij wonen in een dorp dat veel met vliegverkeer te maken heeft en daarom heb ik, na 34 jaar bij Defensie wereldwijd te hebben gevlogen, het idee opgevat om voor MooiSonenBreugel een aantal artikelen te gaan schrijven over de luchtvaart. Gewoon ter informatie en bevordering van begrip, want sommige berichten zijn onjuist of roepen juist vragen op. Eén zin zal bij elk artikel terugkeren: "Weet u wat? Laten we het allemaal niet te ingewikkeld maken". Dat betekent niet dat ik uw verstandelijk vermogen in twijfel trek, maar dat ik het artikel niet te lang en te technisch wil maken.

Column vanuit professioneel perspectief, met interessante informatie voor luchtreizigers.

Decompressie deel 1

Voordat een passagiersvliegtuig het luchtruim kiest, geeft het cabinepersoneel een presentatie over de veiligheid aan boord. Hierbij wordt uitgelegd hoe te handelen wanneer het vliegtuig luchtdruk verliest, waar de nooduitgangen zijn, hoe het vliegtuig onder noodomstandigheden te verlaten en o ja, hoe je je riem moet vastmaken. En dat is natuurlijk niet zo interessant voor diegenen die hun mobieltje heel belangrijk vinden.

Toch is het van belang om aandacht te schenken aan de dames en een enkele verdwaalde heer, die in het gangpad de veiligheidsinstructies doornemen. Of naar het filmpje te kijken dat op het inflight entertainment system wordt getoond. Want hebt u er wel eens over nagedacht wat er gebeurt als op 10 km hoogte de cabinedruk wegvalt? Als er dus decompressie plaatsvindt? Wat u dan voelt en wat u dan het beste kan doen?

Militaire vliegers gaan met regelmaat naar een hypobare kamer, een sobere container (soberheid hoort bij Defensie), die iets weg heeft van een "doorzonbunker". In deze ruimte ondergaan zij een snelle decompressie.

Het ligt aan het gevolgde programma, maar meestal wordt eerst de druk in de cabine langzaam van omgevingsdruk naar de luchtdruk op 2 km hoogte gebracht. Daarna vindt een snelle decompressie plaats, en komt de luchtdruk binnen enkele seconden overeen met de luchtdruk op 8 km hoogte. De "slachtoffers" hebben dan nog een zuurstofmasker op. Na decompressie wordt het masker afgezet en dan begint de training. Het doel hiervan is om bekend te raken met de fysieke gevolgen van decompressie, en de symptomen te herkennen die het resultaat zijn van zuurstofgebrek, ook wel hypoxia genoemd .

De kans dat decompressie zich in de praktijk voordoet is klein. Als de vliegtuigconstructie wordt beschadigd, zou de luchtdruk ineens kunnen wegvallen. Maar ook door menselijke fouten kan decompressie ontstaan. Het ongeluk met een toestel van Helios Airways in 2005 bijvoorbeeld, was het gevolg van het niet-selecteren van de automatische drukregulering. De druk in de cabine liep mee met de buitendruk, die met toenemende hoogte steeds minder werd. Alle inzittenden raakten buiten bewustzijn en het vliegtuig crashte uiteindelijk als gevolg van het opraken van de brandstof. Maar gelet op de omvang van het luchtverkeer, zijn dit zijn grote uitzonderingen,.

Engelstalige programma's over de luchtvaart waarin decompressie voorkomt, schetsen het beeld dat als de druk in de cabine wegvalt, de gevolgen direct fataal zijn. In de altijd mannelijke en laagfrequente voice-over, wordt de uitdrukking "you cannot breathe anymore" gebezigd. Hierdoor ontstaat het beeld van snel rood aanlopende passagiers, die vanaf het eerste moment van decompressie naar lucht lopen te happen en niet lang daarna het loodje leggen. Maar dat is gelukkig niet wat er gebeurt. "You cannot breathe anymore" betekent niet dat je geen lucht meer krijgt, maar dat er door de lagere dampspanning een kleinere hoeveelheid zuurstof wordt ingeademd. En dat is een sluipmoordenaar die zich op bijzondere manieren kan aandienen. Daarover volgende keer meer.

Marco Pulles