De egel als ambassadeur
AlgemeenSon en Breugel - Voor het project ‘Van tegel naar egel’ hebben de klimaatburgemeesters de egel gekozen als ambassadeur. De egel is een inheems zoogdier dat de vacht op zijn rug verruild heeft voor 5000 stekels die hij overeind kan zetten. Die verdediging werkt heel goed, want alleen de das heeft de egel standaard op zijn menu staan.
De egel is een nomade met een leefgebied van 10 hectare. Hij slaapt overdag in een snelgemaakt nest van bladeren en takjes op een rustig plekje en gaat ‘s nachts op zoek naar eten. Vaak gebruikt hij zijn nest twee of drie nachten voordat hij verder gaat. Elke nacht loopt hij zo’n 2 km om aan voldoende voedsel te komen. Ze zijn niet kieskeurig qua voedsel: ze eten insecten, spinnen, (naakt)slakken, kikkers, hagedissen, jonge muizen en eieren. Ook eten ze het vlees van dode dieren als ze die tegenkomen.
Winterslaap
De stekels van de egel hebben wel één nadeel: ze houden geen warmte vast. Daarbij is er in de winter zo weinig voedsel te vinden dat de egel meer energie zou verliezen met het zoeken dan dat hij zou vinden aan voedsel. Daarom houdt hij een winterslaap, waarvoor ze een nest maken van takjes, bladeren en mos in een rustig hoekje, liefst onder een berg bladeren voor de isolatie. Hun lichaamstemperatuur daalt tot een graad of 4, hun hart klopt nog 10 keer per minuut en ook hun ademhaling vertraagt flink. Een egel in winterslaap lijkt dood te zijn. Tijdens de winterslaap van ongeveer november tot maart verliezen egels zo’n 35% van hun lichaamsgewicht. De winterslaap overleven ze dus alleen als ze voldoende te eten hebben in de herfst om een vetreserve op te bouwen.
De winterslaap overleven ze dus alleen als ze voldoende te eten hebben in de herfst om een vetreserve op te bouwen
Sinds de veranderingen op het platteland, zoals de ruilverkaveling, het verdwijnen van de heggen en gebruik van pesticiden hebben egels moeite met het vinden van voldoende voedsel. Onze tuinen bieden weinig voedsel of zijn niet toegankelijk, en er is een sterke afname in de insectenpopulatie. Tel daar de klimaatverandering bij op en dan begrijp je dat de egels het zwaar hebben.
Egels worden ook wel gezien als een indicatorsoort, omdat ze veel verschillende natuurelementen nodig hebben om gezond te kunnen leven. Dat het slecht gaat met de egel geeft dus eigenlijk aan dat het slecht gaat met de natuur. Toch biedt het ook kansen, want als we de egel gaan helpen, helpen we dus ook meteen de natuur!
Leefomgeving
Op het platteland is dus steeds minder voedsel te vinden waardoor de egels steeds vaker in dorpen terecht komen. We zouden de egel kunnen helpen met een egelhuisje als slaapplek, kattenbrokjes en water. Gezien de achteruitgang van het aantal egels lijkt dat een goed idee, maar het heeft niet onze voorkeur. Echt helpen we hem als we zijn leefomgeving weer natuurlijker maken, zodat hij weer zijn eigen kostje bij elkaar kan scharrelen en zijn eigen slaapplekken kan bouwen.
Wat als we onze tuinen toegankelijk zouden maken en natuurlijker zouden inrichten, met deels inheemse planten. De paardenbloem bijvoorbeeld geeft 107 soorten bijen, 26 vlindersoorten, vele sluipwespen en allerlei bladetende diertjes voeding. Van een Chinese tuinplant kunnen maar 10 insecten profiteren. Al die beestjes vormen voedsel voor de egel. Als we het blad niet opruimen maar in de perken harken heeft hij nestmateriaal. Bovendien wordt het blad door allerlei leven omgezet in voedingstoffen voor de planten, en de egel snoept van alle diertjes die erin wonen.
Dat het slecht gaat met de egel geeft dus eigenlijk aan dat het slecht gaat met de natuur.
Komende weken vertellen de klimaatburgemeesters over de basis voor een natuurlijkere tuin. Die kan trouwens ook strak ogen en onderhoudsarm zijn. Lees mee, ga het systeem van de natuur begrijpen en draag bij. Neem deel aan acties en bijeenkomsten van dit project. Maak je tuin toegankelijk voor de egel. Kado&Zo verkoopt speciaal voor deze actie egelpoortjes ter decoratie voor een doorgang, uiteraard gemaakt door de talenten van Zonhove. In ruil helpt de egel de slakkenpopulatie in je tuin onderdrukken.
De gemeente draagt zijn steentje bij door met het openbare groen een ecologische snelweg door het dorp aan te leggen. Zo kan de egel onze tuinen bereiken en daar voedsel vinden en slapen. Hopelijk heeft iedereen in Son en Breugel met een schutting er straks behalve een vogelhuisje ook een egelpoortje aan vastgemaakt. Samen kunnen we van ons dorp een ‘Tuin van Eden’ maken. We leggen CO2 vast in de bodem, en hebben dan waardevolle planten, gezonde insectenpopulaties, vogels, egels en gezonde mensen.
