Bomen die al eerder omgekapt zijn in het Sonse Bergen bos (archieffoto)
Bomen die al eerder omgekapt zijn in het Sonse Bergen bos (archieffoto) Foto: MooiSonenBreugel

Opiniestuk Door de bomen het bos niet meer zien

Algemeen Algemeen / Son & Breugel

Son en Breugel - Er is veel onrust ontstaan over het bosbeheer dat de Bosgroep Zuid in opdracht van de gemeente Son en Breugel dit jaar wil gaan uitvoeren in het ‘t Harde Ven en de Sonse Bergen. Ik wandel dagelijks in onze bossen, kom uit een familie van bosbeheerders, heb mij de afgelopen 15 jaar o.m. als voorzitter van de Adviesgroep Sonse Bossen intensief met het beheer van onze bossen beziggehouden en deel de zorgen van veel inwoners over het geplande beheer.

Inleiding
Recentelijk heeft de gemeente Son en Breugel (Wethouder Paul van Liempd, PvdA) de Bosgroep Zuid aangewezen als nieuwe beheerder van de bossen van onze gemeente. Inmiddels heeft de Bosgroep een beheerplan opgesteld dat door de gemeente is goedgekeurd.

Na het plotselinge vertrek van de vorige PvdA/GroenLinks wethouder heeft wethouder Paul van Liempd besloten om niet terug te kijken maar een nieuwe start te maken. Maar als je niet wilt bouwen op de kennis en ervaring die hier in de afgelopen 15 jaar op het gebied van natuur- en bosbeheer is opgedaan, dan loop je het risico dezelfde fouten opnieuw te maken. Dat nu is precies wat hier gebeurd.

De Bosgroep Zuid is eenzelfde soort bosbouwbedrijf als Staatsbosbeheer. Nadat wij hier hebben ervaren hoe bosbouwbedrijven tegen bossen aankijken, waarbij houtproductie een belangrijke drijfveer is, is het onbegrijpelijk dat de gemeente opnieuw met eenzelfde soort beheerder in zee gaat. Al aan de vorige wethouder is geadviseerd om, na de slechte ervaringen met Staatsbosbeheer, nu voor een echte natuurorganisatie te kiezen, zoals bijvoorbeeld Brabants Landschap of Natuurmonumenten. Beiden waren bereid om daar gesprekken over te voeren. Een gemiste kans.

Het grotere geheel
Maar misschien is het goed, voordat we in de details duiken, even uit te zoemen en naar het grotere geheel te kijken. Tot voor kort werden alleen in Brazilië meer bomen geveld dan verhoudingsgewijs in Nederland. De reden is dat in Nederland veel bossen als productiebossen worden gebruikt.

Als gevolg van de klimaat- en milieuproblematiek is er inmiddels een kentering gaande. De waarde die bossen als CO2 opslag hebben, alsmede de capaciteit om in natte perioden grote hoeveelheden water op te nemen en in hete perioden voor schaduw en afkoeling te zorgen, wordt beter onderkend. Vorig jaar heeft de regering daarom nieuw beleid gedefinieerd (de ‘Bossenstrategie’). Het doel is duidelijk: er moet meer bos, meer bomen, komen. De overheid wil tot 2030 het bosareaal met 37.000ha uitbreiden! De provincie Noord-Brabant heeft inmiddels in het verlengde van de nationale bossenstrategie een ‘Brabantse Bossenstrategie’ opgesteld waarbij er wordt gestreefd naar een toename van 13.000ha bos in 2030 en een toename van 2.500ha bos in de lopende bestuursperiode. Ook gemeenten om ons heen hebben besloten aanzienlijk meer bomen te planten. De gemeente Eindhoven gaat de komende jaren 220.000 duizend bomen bijplanten en de gemeente Eersel heeft aangekondigd 400.000 additionele bomen te zullen planten. Mooie vooruitzichten! En nu is de vraag wat gaat onze eigen gemeente doen?

Geen visie en ambitie
Onze eigen gemeente gaat bomen kappen! Grootschalig en niet zo weinig ook! Met Staatsbosbeheer was afgesproken dat er jaarlijks 650m2 hout geoogst kan worden. En wat is er nu met de Bosgroep afgesproken? 1.500 m2 per jaar, meer dan 2 keer zoveel bomen zullen worden geveld! En laat u niets wijs maken, er zal hier en daar een nieuwe boom worden geplant, maar in geen enkele verhouding tot de bomen die geveld gaan worden. Daarnaast was met Staatsbosbeheer afgesproken dat een deel van ‘t Harde Ven niet meer als houtproductiebos zal worden beheerd maar als natuurbos. Nu heeft de gemeente ermee ingestemd dat het hele ‘t Harde Ven weer als houtproductiebos zal worden gebruikt. Weet men überhaupt wat men doet?

‘t Harde Ven is een bijzonder bos. Het ligt praktisch midden in ons dorp, gezien de capaciteit van bomen om zuurstof te produceren een soort groene long van onze Son en Breugelse gemeenschap. Het is omgeven door drie grote woonwijken en wordt als uitloopgebied (natuur in de buurt) door praktisch alle inwoners zeer gewaardeerd. Zo’n bos, op die locatie, moet je niet beheren als ordinair houtproductiebos (hetzelfde geldt overigens voor het Sonse Bergen bos). Wijs zou zijn om dit langzaam, geleidelijk, om te vormen tot een echt natuurbos met oude volgroeide bomen, waaronder het voor mens en dier goed toeven is.

Maar die wijsheid is er niet, de plannen zijn visie- en fantasieloos, zonder ambitie. Waarom wordt er niet overwogen om in zo’n bos parkachtige zones te creëren? Langs open plekken zouden bloeiende bomen en struiken het beeld kunnen verfraaien en een plek bieden aan vlinders en bijen. Bomen en struiken die vruchten of noten verhogen verder de biodiversiteit. Dat is allemaal mogelijk met natuurlijke, inheemse bomen en struiken. Maar vooral laat bomen ongestoord oud worden en grijp beperkt in, niet meer dan nodig is om de omvorming naar een natuurbos geleidelijk, over een reeks van jaren, vorm te geven.

Investeren in natuur
Tenslotte moeten wij het toch ook even over de centen hebben. Volgens de berekeningen van de Bosgroep moet er jaarlijks zo’n 20.000 euro door de gemeente worden bijgelegd. Dat is een nogal rooskleurige voorstelling van zaken, ik vrees dat de kosten in de praktijk niet onaanzienlijk hoger zullen zijn. Dat zou niet erg zijn als je investeert in een prachtig natuurbos, maar in een houtproductiebos is het weggegooid geld. Een natuurlijk bos, als het eenmaal tot ontwikkeling is gekomen, heeft helemaal geen ingrepen van de mens nodig. Er hoeft alleen onderhoud gepleegd te worden op de recreatieve voorzieningen en uit veiligheidsoverwegingen.

Laten we nog eens even om ons heen kijken. De gemeente Best, waarmee de gemeente met betrekking tot het Oud Meer samen wil werken, heeft een bedrag van 1 miljoen euro ter beschikking gesteld voor groene plannen waarvan 250.000 euro bestemd is voor het gebied Oud Meer/Nieuwe Heide. We gaan 9 miljoen euro investeren in bakstenen genaamd het Dorpshuis, waar als ik de berichten in de krant mag geloven maar weinigen enthousiast van worden, maar we investeren niet in onze groene leefomgeving.

Conclusie
De waarde van bomen en bos voor natuur, milieu en klimaat, voor mens en dier, is zo veel hoger dan de houtopbrengst. Een stadsbos als ‘t Harde Ven en de Sonse Bergen moet niet gebruikt (misbruikt) worden als ordinair productiebos. Een gemeente die permanent uitroept ‘alles wat we doen is groen’ zou dat moeten begrijpen. Dit plan schiet in alle opzichten te kort, het mist visie en ambitie en is volstrekt ongeschikt voor een stadsbos als ‘t Harde Ven en de Sonse Bergen!

Andreas Thurau