Annemarie en Ronald bij de schapen
Annemarie en Ronald bij de schapen Foto: Wil Feijen

Schapen tegen Japanse duizendknoop

Algemeen

Son en Breugel - Het was liefde op het eerste gezicht toen Annemarie Heldens en Ronald Boot ruim 3 jaar geleden de boerderij op Wolfswinkel gingen bezichtigen. Na wat onderhandelen werd de koop gesloten, waarmee een oude droom werkelijkheid werd. Een leven buiten, dat meebeweegt met de seizoenen, was hun ideaal. Daarmee werden ze meteen hobbyboer door op kleine schaal het land te bewerken en enkele dieren te houden. Naast twee drukke banen betekent dat veel extra werk. Toch is dat juist wat hen zo aanspreekt, omdat het buiten actief zijn ook voor ontspanning zorgt. 

Redactie: Marc van Beek

Ontdekkingstocht 
Toen de koop eenmaal gesloten was en het gezin in de boerderij getrokken was, werd het tijd om eens nader te kijken naar de aankoop. Uiteraard waren alle praktische zaken vooraf al onderzocht, om te voorkomen dat er een kat in de zak werd gekocht. Maar van de geschiedenis van deze boerderij wisten ze nog niet zo veel. Die bleek heel interessant te zijn.

de plant verdringt andere planten en veroorzaakt schade aan funderingen en rioleringen

Op 17 september 1944 ging de oorspronkelijke boerderij in vlammen op. Niet omdat er bij de bevrijding van Son en Breugel een bom op was gevallen, maar omdat de Duitsers hun archief dat in een naastgelegen boerderij was ondergebracht in brand hadden gestoken om belastend materiaal te laten verdwijnen. De vlammen sloegen over, en ook de boerderij ernaast ging in vlammen op. Met de Marshall-hulp werd de boerderij weer opgebouwd, maar aan bouwmaterialen was een groot gebrek. Daardoor zijn er nog allerlei bijzondere bouwconstructies in de boerderij te zien, die bij voldoende materiaal op een andere manier zouden zijn opgelost. Wat ze ook pas later ontdekten, was dat aan de rand van hun perceel de beruchte Japanse duizendknoop welig tierde.

Japanse duizendknoop 
De Japanse duizendknoop is een invasieve exoot die je overal in Nederland tegenkomt. De plant verdringt andere planten en veroorzaakt schade aan funderingen en rioleringen. Vanwege zijn mooie bladeren en bloemen was deze plant ooit in tuincentra verkrijgbaar, maar tegenwoordig is men deze plant liever kwijt dan rijk. Hij komt inmiddels op allerlei plaatsen voor. Hoe? Dat weten we niet precies. Het kan zijn dat tuinbezitters de plant jaren terug in de tuin hebben gezet.

Mogelijk is het groenafval van deze plant in de natuur terecht gekomen of in de groenbak. Hierdoor konden de wortel- of stengelstukjes, die tot compost verwerkt werden, uitgroeien tot enorme struiken. Talloze manieren om de Japanse duizendknoop uit te roeien zijn al geprobeerd, bijvoorbeeld door het inzetten van een voor de Japanse duizendknoop specifieke bladvlo. Andere methodes zoals bevriezing, verhitting, afdekken (al dan niet met een onkruiddoek) helpen niet voldoende. Ook het gebruik van chemicaliën zoals glyfosaat, en uitgraven en elektrificatie helpen niet. De beste methode is om de plant uit te putten door steeds de opkomende scheuten te verwijderen, o.a. door ze af te steken. In Son en Breugel is een vrijwilligersgroep actief die dat met goed resultaat doet.

Annemarie en Ronald zien dit ook als een stukje burgerparticipatie, waardoor een gezamenlijk probleem wordt aangepakt

Inzet van schapen
Annemarie en Ronald namen na hun ontdekking van de Japanse duizendknoop contact op met de gemeente, die snel in actie kwam en ervoor zorgde dat het grondstuk waar de Japanse duizendknoop groeide werd afgegraven. Ze zijn dan ook erg te spreken over de manier waarop de gemeente dit oppakte. Daarna was het aan hen om dit verder bij te houden. Dat gebeurt nu door 3 schapen het terrein te laten afgrazen. Eerst waren de schapen nog niet heel enthousiast, maar bij gebrek aan een alternatief werden de opkomende scheuten toch opgegeten. Inmiddels is een van de drie een echte liefhebber en gaat het met de andere twee ook steeds beter. Of dit ook voor de lange duur een oplossing is moet nog blijken. Voorlopig wordt de Japanse duizendknoop door de schapen in ieder geval onder controle gehouden. Annemarie en Ronald zien dit ook als een stukje burgerparticipatie, waardoor een gezamenlijk probleem wordt aangepakt, en wat mogelijk ook op andere plekken bruikbaar is.