'Het is een woonwagenkamp, het zal een woonwagenkamp blijven'

Son en Breugel - Het is een lange strijd, die Toesja Schafer geleverd heeft. Het woonwagenkamp Oranjetip, gelegen in de Sonse wijk Het Zand, zou 'herontwikkeld' moeten worden in het kader van het door de gemeente Son en Breugel in 2013 geformuleerde beleid ten aanzien van woonwagens.

Door: Lucas van As
Foto: Wil Feijen

'Herontwikkelen' komt er kort gezegd op neer dat de woonwagens zouden moeten verdwijnen, om plaats te maken voor 'gewone' huizen. Daarbij werd voorbijgegaan aan de wens van de bewoners van het kamp om bij elkaar te kunnen wonen. 'Het is onze cultuur, om dicht bij elkaar te wonen, met elkaar een praatje te kunnen maken en met elkaar te kunnen eten', verteld Toesja. 'Het is een cultuur, die beschermd moet worden!'

In de woorden van Toesja komt het beleid, zoals dat destijds in 2013 is vastgesteld, neer op 'uitsterfbeleid' en is het discriminerend. Woonwagens die leeg kwamen te staan, werden verwijderd, evenals alle bijbehorende voorzieningen zoals gas, water en elektriciteit.

Het doel van de gemeente was 'normalisatie en integratie', aldus Toesja. 'Het kwam neer op het laten uitsterven van de Sinti-cultuur <Toesja behoort tot de Sinti – Red.>', zegt Toesja. 'Het is niet zo dat de Sinti niet willen integreren, ze willen zijn wie ze zijn', vervolgt ze. Er zijn ook Sinti die in 'gewone' huizen wonen, meestal zijn die getrouwd met een Nederlander. Toesja: 'we willen integreren, maar dan vrijwillig. De Sinti zijn gehecht aan hun cultuur, we willen het liefst in een woonwagen wonen', voegt Toesja er aan toe.

Toesja kreeg steeds meer het gevoel dat de Sinti anders behandeld worden. Leegstaande woonwagens die verwijderd werden, Toesja dacht als enige: dit klopt niet! Volgens de gemeente waren er te weinig mensen die op de wachtlijst voor een woonwagen stonden, maar Toesja kende veel mensen die juist graag een woonwagen zouden willen.

Al 11 jaar strijdt Toesja tegen vooroordelen en voor een gelijke behandeling. Of beter gezegd: een eerlijke, gelijkwaardige behandeling. Daarom stapte ze naar het College voor de Rechten van de Mens, en naar de Nationale Ombudsman. Die oordeelden dat de gemeente respectievelijk woonstichting 'thuis verboden onderscheid hebben gemaakt naar ras. Dit was aanleiding voor de gemeente om het woonwagenbeleid dat in 2013 werd vastgesteld te wijzigen, in het nieuwe beleid van 2018 is er wél ruimte voor woonwagens. Het aantal van 49 standplaatsen wordt gehandhaafd, wat betekent dat de acht standplaatsen op Oranjetip in ere hersteld zullen worden. Ook woonstichting 'thuis heeft aangegeven weer woonwagens te zullen gaan verhuren. Daarmee lijkt Toesja's strijd gewonnen!

Het was een lange weg, die ze heeft afgelegd, met de nodige spanningen. Toesja werd kwaad over de manier waarop de gemeente zich opstelde, in haar ogen de boel manipuleerde. Het deed haar pijn dat haar jongste twee kinderen nooit meegemaakt hebben hoe het is om op een groot woonwagenkamp op te groeien, kennis te maken met hun cultuur, om op te groeien zoals Toesja dat zelf heeft gedaan. De leefomstandigheden zijn kapotgemaakt, voor Toesja is het belangrijkste dat die hersteld worden.

De volgende missie van Toesja is om te zorgen dat er moderne, onderhoudsvrije woonwagens komen, om te zorgen dat er weer een gezellig woonwagenkamp komt, zoals het ooit was. Ze zal blijven vechten voor de Sinticultuur, 'integratie wil niet zeggen dat je je eigen cultuur op moet geven', stelt Toesja, 'het betekent dat je respect hebt voor elkaars cultuur!'