Afbeelding
Foto: Ingezonden

Oma's schoenendoos

Algemeen Heemkunde

Son en Breugel - Deze foto uit 1942 komt uit de Collectie Ben van Oorschot en heeft als titel 'Melk halen in oorlogstijd bij de familie Swinkels'. Het is een mooie, leuke foto die echter in combinatie met de beschrijving allerlei vragen bij ons oproept. Maar voor we hierop ingaan, geven we eerst in het kort de context.

De oorlog is al zo'n twee jaar aan de gang. Zo langzamerhand beginnen de gevolgen van de oorlog merkbaar te worden: grondstoffen en voedsel worden steeds schaarser. Zo gingen in 1940 al producten als koffie, thee, brood, boter, benzine, kolen, margarine, vet, deegwaren, havermout, zeep en vleeswaren op de bon. In het voorjaar van 1941 volgden aardappelen en melk. Was het voor gewone Nederlanders al moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen, voor onderduikers (vaak mensen die weigerden in Duitsland te gaan werken) waren de problemen nog groter. Zij konden via de legale weg geen distributiebonnen verkrijgen en waren daardoor aangewezen op de hulp van familie, buren of kennissen. Soms slaagde het verzet erin bonnen te stelen en deze onder de onderduikers te verdelen.

De beschrijving bij de foto luidt als volgt: "1942. Gezelschap achter de boerderij van de familie Swinkels, Wolfswinkel 3 te Son. Enkele mensen uit Veghel, die in verband met de oorlog ondergedoken zaten in Best, komen naar de boerderij om melk te halen. Achter v.l.n.r.: Bert Swinkels, Harrie Merks (knecht), Mien Swinkels, mevr. Deelen, Nelleke Swinkels-Michels, Jan Deelen in de armen van Gerda Deelen (zus van mevr. Deelen). Voor v.l.n.r.: de kinderen Kees, Elly en José Deelen, en Casper, Sjaantje en Pietje van den Broek." Deze beschrijving roept vragen op zoals: Was de hele familie Deelen ondergedoken of alleen de mannen? Waarom zou je in Son melk gaan halen als er in Best ook genoeg boeren zijn? Is het verstandig om met zo'n grote groep mensen melk te gaan halen bij de boer? Dit was immers voor zowel de boer als de onderduikers niet zonder gevaar.

Al met al voldoende stof om over na te denken. De kinderen op de foto, zich niet bewust van alle zorgen van de ouderen, vermaken zich ondertussen prima met een kalfje. Overigens werd boeren aangeraden niet te veel kalfjes te nemen want zo luidde de slogan: "1 Kalf te veel = 8 kinderen geen melk". Tijdens de tentoonstelling ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding in september zal de Heemkundekring zeker ook aan dit aspect van de oorlog aandacht besteden.

U kunt de foto ook bekijken op de website van de Heemkundekring. Zoek naar nummer 13646 en u kunt de foto naar eigen wens uitvergroten.

Heeft u nog meer informatie over deze foto? Stuur uw reacties naar Frans Wilbrink, email: secretaris@hkksonenbreugel.nl, of bel naar 0499-473049.