2016: Jaar van het boek

Boeken verrijken ons leven. Ze staan midden in de maatschappij en spelen een grote rol bij het bepalen van onze cultuur en identiteit. Boeken laten zien wie we zijn, als mens én als samenleving. Hoog tijd om het boek te vieren. Daarom is 2016 uitgeroepen tot jaar van het boek.

Door Désirée Brugmans

De afgelopen jaren is het met het lezen, en dan met name van boeken, niet goed gegaan. De jeugd zit liever achter de computer en het taalgebruik hierop geeft vaak aan dat er met het juist gebruik van taalafspraken en spellingsregels niet meer zo kritisch wordt omgesprongen. Boekhandels kregen het zwaar, bibliotheken moesten sluiten.
Gelukkig is het tij aan het keren. Het CBS berichtte onlangs dat het aantal jeugdleden van bibliotheken weer is gestegen en dat er een stijgende lijn zit in de boekenverkoop.
Op populaire festivals als Lowlands is literaire programmering niet meer weg te denken: schrijvers blijken nog altijd in staat om ook een jong publiek in vervoering te brengen. De afgelopen decennia zijn mensen anders gaan lezen, maar de behoefte aan verhalen en duiding, aan informatie en kennis, aan vertier en ontspanning blijft. Het boek blijkt springlevend te zijn: tijd voor een (her)verkenning én waardering van het boek in al zijn verschijningsvormen. Verschillende leesinstanties hebben de krachten gebundeld om 2016 Jaar van het Boek tot een succes te maken.

Het is de bedoeling dat tijdens het Jaar van het Boek bestaande boekencampagnes grootser dan gebruikelijk worden aangepakt en dat er nieuwe activiteiten en evenementen bij komen. Nieuw is onder andere de Verkiezing van het Belangrijkste Boek, die tijdens dit jaar wordt georganiseerd.
CPNB-directeur, stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Eppo van Nispen tot Sevenaer, krijgt van journalisten vaak de vraag: "Wie leest er nou nog een boek? Het boek is toch uit? "
Hij geeft als antwoord: "Onzin! Nonsens! Je moet het boek juist vieren, ook de jeugd ermee in aanraking brengen. Het boek is de basis van onze maatschappij. Zonder boeken zouden we niet zijn wie we zijn. Ze zijn belangrijk voor de verspreiding van kennis, kunnen mensen literatuur brengen in alle uithoeken. Eigenlijk zou je een Eeuw van het Boek moeten hebben, of nog liever: meerdere eeuwen."

Er is een hele reeks activiteiten gepland voor het bijzondere boekenjaar. In februari komt in de Amsterdamse Stadsschouwburg een literaire benefietvoorstelling. Van de opbrengst worden boeken gekocht voor kinderen van vluchtelingen.
Eind april begint de Verkiezing van het Belangrijkste Nederlandse Boek.
Na de afsluiting, eind september, volgt een groots boekenfestival, als opmaat van de tocht naar de Buchmesse. Nederland en Vlaanderen zijn als gastland vertegenwoordigd op de Frankfurter Buchmesse.
Nederland was in 1993 daar al eerder gastland. Het betekende een internationale doorbraak voor Anna Enquist, Harry Mulisch en Cees Nooteboom. In hun kielzog hebben tal van andere Nederlandse, maar ook Vlaamse, auteurs succes geboekt met vertalingen.
Minister Bussemaker zegt daarover: "Het is wel een plek om het Nederlandse boek breed te presenteren aan een internationaal publiek. Het is voor ons ook een manier om het boek in al zijn gedaantes te presenteren, ook in video, architectuur en toneelstukken."

Kinderboeken kunnen voor vluchtelingen ook belangrijk zijn om kennis te maken met de taal.
Minister Bussemaker is optimistisch over de status van het boek na een periode van crisis. "We hebben een moeilijke tijd gehad met boekhandels en een keten als Polare. Ik zie veel creativiteit in reactie op de zware bezuinigingen die ook de bibliotheken hebben getroffen. Er komt nu meer verbinding met de buitenwereld. Het zijn niet langer verzamelplaatsen van boeken, maar ook ontmoetingsplekken, waar vluchtelingen ook hun eerste taallessen kunnen krijgen."
"Ik heb zelf veel gehad aan kinderboeken waarin veel tegenstellingen voorkwamen. Dat kan ook belangrijk zijn voor vluchtelingen: hen over tegenstellingen te leren met begrippen als zwart en wit, donker en licht, koud en warm. Kinderboeken kunnen voor hen ook belangrijk zijn om kennis te maken met de taal."
"Boeken geven ruimte om onszelf te verliezen in het leven van anderen. Ze vormen ons denken. Daarom geloof ik ook dat het boek de toekomst heeft. Er zullen altijd verhalen zijn en komen die tot onze verbeelding spreken, ons kennis laten maken met nieuwe werelden en ons soms zelfs van gedachten laten veranderen," aldus de minister.

Kracht van het boek
Natuurlijk: iedere dag, elk jaar, verdient het boek aandacht. Dat is ook precies het punt dat in 2016 wordt gemaakt. Dit jaar wordt daarom de kracht van het boek gevierd: het boek van toen, het boek van nu en het boek van de toekomst.
Leve de lezer, leve het boek!
Veel leesplezier gewenst!