Hoe Son en Breugel 50 jaar geleden ontsnapte aan een ramp

Op 4 november 1968 verongelukte een straaljager vlak bij een woonwijk in Breugel. Op nog geen kilometer van deze dichte woonbebouwing stortte deze ochtend een 84 Thunderstreak van vliegbasis Eindhoven neer. Het ongeluk gebeurde tijdens een internationale oefenvlucht in een weiland nabij de nieuwbouwwijk 't Eigen in Breugel, vlak achter de Lieshoutseweg.
De piloot, de 21 jarige adjudant vlieger P.J. Raemdonck, uit Dendermonde (België), kwam hierbij om het leven, vermoedelijk omdat zijn schietstoel weigerde.

Met medewerking van: Jan van Maasakkers en Arjen Strik
Foto: Piet Vriens namens de Heemkundekring Son en Breugel

Ooggetuigenverslagen
Volgens verschillende ooggetuigenverklaringen kwam de Thunderstreak omstreeks tien voor half twaalf uit de richting Woensel. Arbeiders die aan de provinciale weg Son-St-Oedenrode aan het werk waren, zagen de straaljager over cafe "de Sonse Bergen" scheren. Anderen hadden een parachute waargenomen boven de bossen bij de destructor. Aanvankelijk dacht men dat de vlieger zich had kunnen redden, maar naderhand moest men aannemen dat dit de remparachute moest zijn geweest.

Arjen Strik vertelt. "Ik kan me deze ramp ook nog herinneren. Ik zat destijds in de zesde klas van de lagere school De Breeakker. Ik was een dromer en zag meer wat er buiten het lokaal gebeurde dan op het schoolbord. Die bewuste ochtend zag ik door het schoolraam een formatie straaljagers komen aanvliegen. In een flits zag ik dat er wat vreemds aan de hand was. Drie toestellen vlogen hoog in de lucht in een horizontale strakke lijn. Maar het vierde toestel zat erg laag een daalde in een curve naar beneden met een rookpluim aan de staart en ik hoorde een diep ronkend onheilspellend geluid."
Het toestel waarvan kennelijk de motor was uitgevallen schijnt een omtrekkende beweging gemaakt te hebben, want er is naderhand een tank-dip gevonden in een sloot ten zuiden van de Lieshoutseweg.

Zware knallen
Nol Swinkels, een ooggetuige, die woonde aan de Lieshoutseweg, vertelde ons dat er een lege brandstoftank op het dak van zijn boerderij terecht kwam. Zijn pannendak werd zwaar beschadigd. Hij vertelde hoe dat gebeurde."Ik was in de stal bezig een fiets te repareren, toen ik in de lucht twee zware knallen hoorde. Ik rende naar buiten. Hier op deze put stond ik toen dat gevaarte op het dak kwam. Ik dacht eerst dat is een vliegtuig, maar het was slechts de brandstoftank. Het rolde van het schuine dak af en tegelijkertijd hoorde ik dat toestel vallen. De brandstoftank was precies op de 'gording' ingeslagen waardoor er slechts een klein gat in het dak ontstond, maar de pannen vlogen in het rond. Het toestel brandde nog niet toen het neerstortte.

Arjen Strik: "Kijk!", attendeerde ik mijn klasgenoten. Ze sprongen uit hun banken en snelden naar het raam. We hoorden een aantal ontploffingen gevolgd door een zware plof ." Met een wit weggetrokken gezicht zei de meester: " Hij is neergestort, als het maar niet op de woonwijk is. Ik woon daar namelijk."

De zoon van autohandelaar Pellegrom, wiens bedrijf op nog geen tweehonderd meter van de plaats van de crash lag, was buiten aan het werk met twee knechten. Hij was als eerste ter plaatse en vertelt: "Het toestel brandde nog niet toen het neerkwam. Bij het toestel aangekomen begon de boordmunitie te exploderen. In een flits brandde het toestel als een fakkel. Geen piloot zou dat overleven.

Onder de indruk
Arjen Strik: " Hoe precies weet ik niet meer. Maar binnen een mum van tijd stonden we daar, met bijna de helft van de klas, aan de rand van de akker waar een paar honderd meter het brandende wrak lag. Meester was enigszins opgelucht, de woonwijk stond er nog. Hij zei: "De piloot heeft een grote ramp voorkomen, door het toestel over de woonwijk te loodsen. Hij heeft het moeten bekopen met zijn eigen leven, hij is een een echte held." We waren allemaal diep onder de indruk van het ongeval. Ik kon er 's nachts niet van slapen.

De Eindhovense en Sonse brandweer waren snel ter plaatse met groot materiaal, evenals de wagens van vliegbasis Eindhoven, met grote poederkanonnen. Men had aan een grote ramp gedacht midden in een woonwijk. Er werd onmiddellijk een onderzoek ingesteld om een antwoord te vinden op de vraag wat er precies gebeurd was en of de piloot niet had kunnen springen of dat hij gewacht heeft tot hij over de bebouwde kom was. Een duidelijk antwoord is hier nooit op gevonden. "Maar zonder de alertheid van deze vlieger was er een grote ramp gebeurd in 't Eigen," zegt van Maasakkers.

Monument of gedenkteken
Jan van Maasakkers, mede auteur van dit artikel, vindt daarom dat er voor deze adjudant vlieger P.J. Raemdonck een monument of aandenken moet worden opgericht in onze gemeente. Hij heeft hiertoe al tweemaal een verzoek ingediend bij de gemeente. Een voor de Kiosk en een voor de Dommelbrug. Echter met nul op het rekest. Jan van Maasakkers: "Laten we onze helden eren. Zoals Eindhoven gedaan heeft met piloot Louis Buelens in Woensel of de militair Joe Mann in de gemeente Best."

DeMooiSonenBreugelKrant steunt dit initiatief. Laten we een monument of aandenken maken voor deze lokale held, die tegen wil en dank een prominente plaats in onze geschiedenis verdient. Wie wil zich voor dit initiatief hardmaken?