Heeft PFAS gevolgen voor bedrijven in Son en Breugel?

Son en Breugel - Vervuiling van het milieu door poly- en perfluoralkylstoffen, kortweg PFAS, is dagelijks volop in het landelijke nieuws. Woensdag 30 oktober werd protest gevoerd tegen de PFAS-regeling door de bouw- en grondbedrijven waaronder aannemers, grondverzetbedrijven en hoveniers vallen. Welke gevolgen heeft de PFAS-regeling voor bedrijven in Son en Breugel?

Redacteur: Emmy Grit
Fotograaf: Wil Feijen

Kunnen de bouwprojecten nog doorgaan? Mag er nog grond vervoerd worden? Wat zijn de gevolgen van de PFAS in Son en Breugel? Vragen die antwoorden oproepen. Harm Kuijpers van H. Kuijpers BV uit Sint-Oedenrode heeft samen met zijn broer Koen in 2018 het bedrijf van zijn moeder overgenomen. Het bedrijf is gespecialiseerd in het uitvoeren van grondwerken, sloopwerken, het aanleggen van (sier)bestratingen en de aanleg en onderhoud van infrastructuur. Harm legt uit 'waar de schoen wringt'.

Terughoudend met inname
PFAS is een verzamelnaam voor een categorie chemische stoffen die zich in bodem en water bevinden. Sinds kort is bekend dat deze kankerverwekkend zijn. Het kabinet wil de gezondheid en de omgeving beschermen en heeft daarom destijds de PFAS-norm ingevoerd. Het is verplicht om PFAS mee te nemen bij bodemonderzoek, bijvoorbeeld bij grondverzet of kavelverkoop. Aannemers, grondbanken, grondreinigers en andere bedrijven zijn terughoudend met het innemen van overtollige grond. Zij weten namelijk niet zeker of zij de grond met een kleine hoeveelheid PFAS ergens anders kunnen toepassen. Er moet eerst bodemonderzoek gedaan worden, wat een hoge onkostenpost met zich meebrengt. Harm: "Omdat er nu veel onduidelijk is en de norm voor PFAS erg laag is, zit de grondmarkt op slot. Grond afvoeren is op dit moment erg duur en PFAS-vrije grond is er nauwelijks. Hierdoor worden veel projecten uitgesteld."

Nieuwe strengere regels
De regels met betrekking tot PFAS zijn per 1 oktober gewijzigd. Vanaf deze datum mag de grond niet meer dan 0,1 microgram per kilo grond PFAS bevatten. Is het meer dan mag deze grond niet meer vrij toepasbaar worden gebruikt. Harm: "Bij De Vloed in Son en Breugel hebben wij grond afgegraven, dit hebben we laten keuren zoals wettelijk verplicht is. Hieruit bleek dat er een minimale hoeveelheid PFAS in zit. Hierdoor kunnen we deze verder schone grond nu nergens toepassen, terwijl dit voor 1 oktober gewoon als schone grond gold.

Opnieuw keuren
Nog een voorbeeld: Op het bedrijf van Harm en zijn broer ligt een grote berg zwarte grond. "Die grond is gekeurd als 'schone grond' en is vrij toepasbaar. Nu moet deze grond opeens opnieuw op PFAS gekeurd worden door een erkend bureau. Dat brengt hoge onkosten met zich mee. Met dit onderzoek wachten we nog omdat per 1 december de norm waarschijnlijk weer aangepast gaat worden." Dit werd donderdag 31 oktober duidelijk bij een bijeenkomst met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat waar Harm bij aanwezig was. "Veel mensen wachten op deze nieuwe regeling. Waarom nu extra geld uitgeven als de norm over een maand wellicht wordt bijgesteld. Maar in de tussentijd ligt wel veel werk stil. Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn."

Particulieren
Behalve dat het een probleem is voor bedrijven, hebben particulieren hier ook mee te maken. "Willen zij grond afvoeren die afkomstig is uit hun tuin, dan moet de eigenaar eerst een duur bodemonderzoek laten verrichten om erachter te komen wat onder andere de PFAS-waarde is. Komt de waarde boven de PFAS-norm uit, dan moeten er hoge kosten betaald worden om de grond af te laten voeren. De grond mag dus niet zonder onderzoek aan een grondwerker aangeboden worden."

Bodemkwaliteitskaart
Om duidelijk de kwaliteit van de grond in kaart te brengen, wordt in veel gemeenten gewerkt met een bodemkwaliteitskaart. Op deze kaart is per gebied in de gemeente zichtbaar wat de functieklasse van de grond is. Op basis hiervan kan onder een aantal voorwaarden grond eenvoudig afgevoerd en toegepast worden omdat met deze kaart is vastgelegd wat de kwaliteit van de grond is. Hierdoor is het bijvoorbeeld veel eenvoudiger om bijvoorbeeld de grond die bij de ene tuin vrij komt te gebruiken in een andere tuin, zonder dure onderzoeken en extra transportbewegingen. "De gemeente Son en Breugel werkt niet met een bodemkwaliteitskaart. Hierdoor is het niet inzichtelijk waar welke grond ligt en waar afgegraven grond naar toe getransporteerd mag worden. Omliggende gemeenten werken wel met een bodemkwaliteitskaart. Die wordt naar verwachting begin 2020 herzien waarbij ook de PFAS-waarden worden meegenomen. Waarna de geactualiseerde kaart weer gebruikt kan worden."

Bodembeheersplan
De gemeente laat in een reactie weten: Wij hebben geen bodemkwaliteitskaart omdat het opstellen en onderhouden van een bodemkwaliteitskaart kostbaar is en de gemeente heeft tot op heden goed kunnen functioneren met een bodembeheersplan. Er komt mettertijd een nieuw bodeminformatiesysteem waar meerdere gemeenten gebruik van gaan maken. Dit kan mogelijk leiden tot samenwerking waardoor de schaalgrootte en de voordelen groter worden en het interessant is om een bodemkwaliteitskaart op te stellen.

Duurzame gemeente
Harm: "Echter door gebruik te maken van een bodemkwaliteitskaart kan grond op een verantwoorde en duurzame wijze verplaatst en toegepast worden. De gemeente Son en Breugel is een duurzame gemeente, een bodemkwaliteitskaart zou in deze gemeente zeker niet mogen ontbreken omdat hiermee ook vele transportbewegingen en handelingen bespaard worden."

Wat is PFAS?
De afkorting PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Voorbeelden van PFAS zijn GenX, PFOA perfluoro octanoic acid en PFOS perfluoroctaansulfonaten . PFAS zijn in veel producten toegepast. Daardoor, en door emissies en incidenten, zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen en zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het oppervlaktewater.
Bron: www.rivm.nl