Rouwen in tijd van corona

Son en Breugel - Rouwen is een persoonlijk proces, iedereen beleeft het anders. Maar hoe gaan de mensen ermee om die hier dagelijks mee geconfronteerd worden? Uitvaartverzorgers Leonie van den Tillaart en Franca van de Kerkhof vertellen over hun ervaringen, wat corona heeft veranderd en hoe zij dit jaar Allerzielen vieren.

Redacteur: Maury Senden

Sinds achttien maanden ziet de wereld er heel anders uit: opletten voor anderen, afstand houden van diegene die je juist dichtbij wil hebben, en met minder mensen tegelijkertijd belangrijke momenten kunnen beleven. Leonie: “In het begin van de coronaperiode was daar vooral ook voor ons de angst, onzekerheid en onwetendheid over het virus. Hoe gaan wij er als uitvaartverzorger mee om, wat is voor families en voor ons veilig en hoe kunnen we met de maatregelen toch een mooi afscheid vormgeven.”

Passen en meten
“Binnen de regels die er golden, mocht nog steeds heel veel. Daar komt dan je creativiteit aan te pas, wat hard werken is geweest”, laat Franca van de Kerkhof van Coda weten. Leonie voegt toe: “Creativiteit en beperkte mogelijkheden maakten dat het nemen van afscheid, de uitvaart zelf, vaak heel intiem werd, en daardoor misschien nog meer door families werd beleefd en intenser ervaren.” Corona heeft voor de belevenis van een uitvaart dus niet alleen negatieve kanten gebracht. “Door op jezelf aangewezen te zijn, kwam je ook bij jezelf uit”, vertelt Franca. Er lag minder sociale druk op wie uit te nodigen voor deze intieme gebeurtenis; de een noemt het een beperking, de ander een verademing.

Versoepelingen
Nu er steeds meer mag, komt er meer vrijheid voor de betreffende families, maar ook voor de uitvaartverzorgers. Mondkapjes zijn verleden tijd, knuffels mogen weer gegeven worden en het maximumaantal per locatie loopt op. Maar niet alles uit het coronatijdperk wordt helemaal losgelaten: “Van mij mag de livestream blijven, want velen hebben dit als prettig ervaren”, laat Leonie weten.

Nagedachtenis aan overledenen
Allerzielen is een dag waarop men terugdenkt aan de mensen er niet meer zijn; een klein moment waarop je hun aanwezigheid weer even kan voelen. “De pastoor vroeg op de lagere school altijd wie er naar de kerk was geweest de afgelopen week. Hij vertelde dan dat het geen probleem was als je niet naar de kerk ging, en dat je ook altijd kunt voelen (bidden) daar waar jij bent. Dat hoeft zeker geen kerk te zijn”, aldus Franca. Net als rouw, is het herdenken van dierbaren een persoonlijk proces. De een houdt het klein, de ander durft iets meer uit te pakken. Leonie: “Nog steeds is in mijn ogen niet alles normaal, dus om het groots aan te pakken moeten we nog een jaartje wachten.” Franca slaat de ‘normale’ viering dit jaar ook over. “In plaats daarvan heb ik, zoals vorig jaar in augustus, een avond met Manu Keirse, een expert in het omgaan met rouw en verdriet. Ik denk dat veel mensen daar wel steun in kunnen vinden.”