De ongeletterde boer Lezing Heemkundekring door Henk Roosenboom

Son en Breugel - In de bestaande literatuur over het onderwijs op het platteland van oostelijk Noord-Brabant in de 17de en 18de eeuw komen de schoolmeesters van die tijd er in het algemeen niet zo best van af. Zij zouden volgens velen onbekwaam zijn en slecht onderwijs geven, regelmatig dronken voor de klas staan en bovendien, omdat zij protestant waren, door de dorpsgemeenschap worden gemeden.

Inderdaad wijzen objectieve onderzoeken uit dat in de eerste helft van de 19de eeuw de Brabantse boerenbevolking het hoogste aantal analfabeten telde van heel Nederland: ca. 50% van de mannen en ca. 65% van de vrouwen konden toen hun naam niet schrijven.
Dit percentage zal in de 17de en 18de eeuw niet veel beter zijn geweest.
De vraag is echter of deze achterstand in ontwikkelingspeil van de Brabantse bevolking te wijten is geweest aan het slechte onderwijs en de onbekwame schoolmeesters of aan mogelijke andere factoren.

Verrassende conclusies
Tijdens de lezing zal Henk Roosenboom op uitnodiging van de Heemkundekring Son en Breugel deze vraag te beantwoorden door allereerst na te gaan of het gangbare beeld over de schoolmeester wel klopt met de historische werkelijkheid. Waren de toenmalige schoolmeesters wel zo onbekwaam en hoe waren de resultaten van hun inspanningen? Waren die trouwens wel zo slecht?
Hierbij zal aan de orde komen wat de schoolmeester in die tijd deed in de klas, hoe het onderwijssysteem in elkaar zat en wat de kinderen eigenlijk leerden of geacht werden te leren en hoe de leerstof werd bijgebracht.
Tenslotte wordt aandacht besteed aan de vraag wat de mensen zelf verwachtten van het onderwijs en hoe de onderwijsgevenden daar toen aan tegemoet kwamen.
Daarbij worden enkele verrassende conclusies getrokken die een nieuw licht werpen op de veronderstelde "achterlijkheid" van de Brabander en die bovendien van belang kunnen zijn voor het beoordelen van de situatie in het onderwijs van vandaag.
De lezing wordt geïllustreerd met een groot aantal dia's, die samen een goed beeld geven van het onderwijs, de manier waarop en de omstandigheden waaronder lesgegeven werd.

Henk Roosenboom is historicus en was tot 1 juni 2005 werkzaam als archivaris in 's-Hertogenbosch, Helmond en Eindhoven. In 1997 promoveerde hij aan de Universiteit van Nijmegen op het proefschrift 'De dorpsschool in de Meierij van 's-Hertogenbosch 1648-1795'. Daarnaast publiceerde hij een groot aantal artikelen over dit onderwerp. Ook publiceerde hij recent het boek Ontvoerd of gevlucht? Religieuze spanningen en de zaak Sophia Alberts 1700-1710, over het Helmondse protestantse meisje Sophia Alberts, dat ontvoerd zou zijn door de katholieken.

Heemkundekring Son en Breugel nodigt belangstellenden graag uit om, op 12 december aanstaande om 20.00 uur in de zaal van De Zwaan aan de Markt in Son, bij deze lezing aanwezig te zijn

Voor leden van de Heemkundekring is de toegang gratis, van niet-leden wordt een bijdrage van 2 euro gevraagd.

Lezing Heemkundekring Son en Breugel op Woensdag 12 december 2018 om 20.00 uur in de zaal van 'De Zwaan', Markt 9 te Son en Breugel.