Het was goud en zilver dat blonk tijdens huldiging jubilarissen

Son en Breugel - Zijn gildepak heeft Gerard Swinkels (82) onlangs laten stomen, de zilveren schilden heeft hij opgepoetst, zijn schoenen zien er weer netjes uit, en de veer op zijn hoed is stofvrij gemaakt. Nadat het pak terug was gekomen heeft hij de zilveren schilden er weer op bevestigd, behalve de gouden schilden van Sint-Catharina en van Kring Kempenland: die heeft hij vrijdag 24 juni opnieuw uitgereikt gekregen ter gelegenheid van zijn zestigjarig jubileum bij het Sint-Catharinagilde. Tijdens de traditionele huldiging op 24 juni werden ook Martin Hulsen, Martien van Eck en Harrie Kapteyns gehuldigd voor hun jubileum.

Redacteur: Emmy Grit
Fotograaf: Wil Feijen

Als kleine jongen maakte Gerard voor het eerst kennis met het gilde toen hij samen met zijn vader de openluchtmis op het Zonhoveterrein, destijds het sanatorium, bijwoonde. “Dat wil ik ook”, zei Gerard toen tegen zijn vader, die zelf voor de oorlog gildebroeder was. Gerard heeft zijn vader nooit als gildebroeder gezien, maar toch zei hij ja toen hij als 19-jarige werd gevraagd als vendelier bij het gilde. Gerard was niet de enige in zijn familie die gildebroeder was; zijn broer Jan kwam ook bij het Sonse gilde en is al meer dan 40 jaar lid, evenals neven van vaders- en moederskant, maar dan in hun eigen woonplaatsen.

Vendelier
“Het gilde ging na de oorlog door een moeilijke tijd en op een gegeven moment stopte een van de vendeliers”, blikt de jubilaris terug. Op zijn negentiende is hij dus begonnen en een jaar later, in 1960, werd hij officieel lid van het gilde. Samen met Martin Hulsen en Wim van den Berg was Gerard een van de vendeliers. Zowel Martin als Wim zijn beiden nog steeds actief binnen het gilde. Martin is inmiddels vijftig jaar bestuurslid, waarvan veertig jaar dekenschrijver/schatbewaarder (secretaris/penningmeester), en Wim is nu 10 jaar Keizer, en overigens een neef van Gerard.

Quote: Het vendelgebed laat een strijd zien tussen goed en kwaad

Oefenen
Dorpsgenoot Gerard is ruim 25 jaar vendelier geweest. In het begin moest hij veel oefenen om de vendelgroet onder de knie te krijgen. “Dat deed ik in de tuin, dan kon ik in de weerspiegeling van het keukenraam mijn bewegingen volgen”, weet Gerard zich nog goed te herinneren. Iedere omwenteling van het vaandel moet volgens protocol uitgevoerd worden en het vaandel mag daarbij de grond niet raken, omdat het onbesmet moet blijven. De vendelgroet wordt bij officiële gelegenheden gebracht en iedere omwenteling over het hoofd, om de romp, om het middel, om de knieën en rond de enkels heeft een betekenis in het vendelgebed, dat een strijd laat zien tussen goed en kwaad. De vendelgroet wordt altijd begeleid door tamboers en soms door bazuinblazers.

In ere hersteld
Gerard is trots op ‘zijn’ gilde dat uit jong en oud bestaat. Hij vervolgt: “De vriendschap en broederschap binnen het gilde is bijzonder. De jongsten zijn in de twintig en de oudsten dik in de tachtig, maar iedereen is er voor elkaar, zowel in voor- als tegenspoed.” De gildebroeder is er ook trots op dat oude tradities weer in ere zijn hersteld, waaronder de gildemis. “Tot 1980 was er geen gildemis. We hebben overleg gehad met pastoor Bakermans en hij stond helemaal achter ons voorstel om jaarlijks een gildemis op te dragen. Er werd een vernieuwing van de eed van trouw van kerkelijk en burgerlijk gezag afgenomen door met het hoofdvaandel over het hoofd van de pastoor en de burgemeester te zwaaien. Destijds is pastoor Bakermans, bij het 700-jarig bestaan van de parochie, gevraagd of hij gildeheer wilde worden. Die titel heeft hij aanvaard en hij is nu nog steeds gildeheer, en daar zijn we als gilde nog steeds trots op”, zegt Gerard glimlachend.

Mariakapel
En dan is er nog iets waar Gerard heel erg trots op is. In de Mariakapel aan de Beverlaan in Son en Breugel zijn vier gebrandschilderde ramen geplaatst die allemaal een betekenis hebben. Een van die ramen is opgedragen aan Sons oudste vereniging, het Sint-Catharinagilde, en symboliseert de patrones van het gilde. De andere ramen symboliseren de Dag (licht en vrede), Sint-Petrus’ Banden (patroon van de kerk) en de Nacht (duisternis en oorlog).

Hoogtepunten
Als Gerard terugblikt op de afgelopen decennia bij het gilde dan komen er een aantal hoogtepunten bij hem boven, waaronder de culturele uitwisseling met een Spaans koor in 2006. Een van de gildebroeders was voor zijn werk tijdelijk in het Spaanse Tres Cantos woonachtig, en hij heeft deze uitwisseling geregeld. Het koor is later, ter gelegenheid van de Kringgildedag Son en Breugel in juni 2009, samen met hun Spaanse pastoor naar Son en Breugel gekomen. “De Kringgildedag behoort ook zeker tot een van de hoogtepunten in ons gilde. Het feest ‘Verbroedering op de Dommeloevers’ is toen groots gevierd, en daar hebben we nog hele mooie herinneringen aan.” De Spaanse pastoor en pastoor Bakermans zijn toen beiden voorgegaan in de eucharistieviering en speciaal voor de Spaanse gasten en alle kerkgangers werd een tweetalig misboekje gemaakt.

Vier jubilarissen
Een nieuw hoogtepunt in het gildeleven van Gerard was zijn zestigjarig jubileum bij het Sint-Catharinagilde in 2020. Door de geldende coronamaatregelen in 2020 en 2021 werd het jubileumfeest tot tweemaal toe uitgesteld, maar afgelopen vrijdag 24 juni werd het dubbel en dwars ingehaald, en naast Gerard werden dus ook de gildebroeders Martien van Eck, Harrie Kapteyns en Martin Hulsen gehuldigd.

Martin Hulsen
Als voetballer bij SBC maakte Martin 60 jaar geleden voor het eerst kennis met het Sint-Catharinagilde. “De voetbalwedstrijd tussen het gilde en gemeenteambtenaren was een jarenlange traditie. Op een gegeven moment kwamen ze bij het gilde spelers tekort en vroegen ze aan mij of ik mee wilde doen. Tijdens ‘de derde helft’, onder het genot van een biertje, werd mij gevraagd of ik bij het gilde wilde komen”, blikt Martin terug. Na een paar jaar is hij toegetreden tot het bestuur en in 2020 was Martin vijftig jaar bestuurslid, waarvan 40 jaar penningmeester/secretaris. Voor beide jubilea werd de bijna 85-jarige Martin gehuldigd. Kring Kempenland onderscheidde Martin met een gouden kringonderscheiding en ook van zijn eigen gilde ontving hij een gouden schild.

Harrie Kapteyns
De jongste jubilaris Harrie Kapteyns (67) is voor de gezelligheid bij het gilde gegaan. “En dat is het nog steeds, al veertig jaar lang”, lacht Harrie. Als vendelier is hij begonnen en hij was naar eigen zeggen erg fanatiek, maar moest helaas stoppen vanwege een ernstig ongeval. De mooiste herinnering heeft Harrie aan de afscheidsdiensten van zijn overleden gildebroeders. “Het klinkt misschien een beetje raar, maar als er iemand van het gilde overleed en met gilde-eer begraven werd, dan vond ik dat een eer om daarbij aanwezig te mogen zijn. De eerste vijftien jaren stonden wij nog langs de kist. Dan moest je doodstil blijven staan, wat inspannend en erg indrukwekkend was. Nu wordt dat niet meer gedaan”, aldus Harrie. De jubilaris zou, net als Gerard en Martin, in 2020 gehuldigd worden. Nu, twee jaar later, heeft hij twee gouden onderscheidingen, een van het gilde en de andere van Kring Kempenland, in ontvangst genomen en is daar super trots op.

Martien van Eck
De bijna negentigjarige Martien van Eck is een laatbloeier. Rond zijn veertigste heeft hij zich aangesloten bij het Sint-Catharinagilde. Zijn zwager Leo Verhagen vroeg hem of hij bij het gilde wilde komen. De gildebroeders moesten daar wel eerst over stemmen en alle stemmen moesten positief zijn, weet Martien zich nog te herinneren. “Leo belde mij ’s nachts op en vertelde dat iedereen positief had gereageerd, en daarna werd ik lid van het gilde. Dat is nu vijftig jaar geleden”, vertelt hij trots. De jubilaris is tweemaal Koning geweest, wat een hoogtepunt was in de afgelopen vijf decennia. “De Koning mocht op de gildedag bij de gildemis aanwezig zijn. Natuurlijk in vol ornaat, met de zwarte cape met alle schilden. Dat was een grote eer”, blikt hij terug. Vrijdag 24 juni ontving hij van het gilde een gouden schild en kreeg hij de ook de gouden kringonderscheiding van de Kring Kempenland.

Gerard Swinkels
Gerard ontving tijdens het jubileumfeest weer zijn gouden schild dat hij tien jaar geleden uitgereikt kreeg voor zijn gouden jubileum. “Er zit nu een robijn in dat schild en ook het schild dat ik tien jaar geleden van de Kring Kempenland heb ontvangen is aangepast aan de huidige sitatie: het getal 50 is gewijzigd in 60. Ik ben er ongelofelijk trots op”, aldus de enthousiaste jubilaris.