Arjan en Paul laten boerderij deel uitmaken van buurt en samenleving

Son en Breugel - De twee Breugelse boeren Arjan Swinkels en Paul Schots hebben laten zien dat er alternatieven zijn voor de gangbare veeteelt. Zij hebben, ieder op een eigen manier, gekozen voor een kleinschalige boerderij met veel aandacht voor natuurbeheer en het welzijn van hun koeien c.q. buffels.

Redacteur: Jurgen Feuerriegel
Fotograaf: Wil Feijen

De Stoerderij
Arjan is tien jaar geleden op de oude boerderij van zijn ouders aan de Van den Elsenstraat begonnen met negen waterbuffels. De boerderij was al bijna twintig jaar niet meer in bedrijf. De waterbuffel was toen nauwelijks bekend in Nederland. Hij had een bescheiden startkapitaal en deed via crowdfunding een beroep op klanten om de activiteiten voor te financieren. Zijn insteek was van begin af aan ecologisch boeren. Inmiddels heeft hij 84 buffels en vinden zijn vlees- en zuivelproducten gretig aftrek bij abonnees, winkels en restaurants en via de verkoop aan huis. De oorspronkelijk onbekende buffelmelk, en de kaas, yoghurt en het ijs van deze melk en met name de zelfgemaakte mozzarella zijn inmiddels gewilde producten.

De Hofstad
Paul heeft zes jaar geleden samen met zijn vrouw Lia (veearts) de toen al bestaande melkveehouderij overgenomen van familie. Al vrij snel kozen zij voor de overstap naar biologisch boeren. Het op Olen gelegen bedrijf heeft heden 65 koeien en levert dagelijks melk aan Campina. Het rundvlees en de melk zijn te koop op de boerderij zelf. De Hofstad is ook een zorgboerderij en biedt werkervaringsplaatsen. Vorig jaar werd rondom de weides het zogenaamde koeienpad aangelegd om met name kinderen de kans te bieden nader kennis te maken met koeien. Daarnaast zijn Paul en Lia gestart met het opvangen van kinderen in de vorm van gastouderschap en hebben zij intussen een vergunning voor ‘agrarische kinderopvang’.

Het verschil met de intensieve veeteelt
Paul en Arjan wilden een weg bewandelen die leidt naar natuurlijk landschapsbeheer en maximaal welzijn voor de dieren. Om dit te bereiken gebruiken zij geen kunstmest en geen bestrijdingsmiddelen. De dieren worden grasgevoerd en kennen een natuurlijke weidegang. Bij ziekte worden in de behandeling zo weinig mogelijk antibiotica gebruikt. Toch zijn er natuurlijk ook verschillen tussen koeien en waterbuffels. “Onze koeien blijven in de winter binnen om de weiden te sparen, en als het regent komen ze vanzelf naar de stal”, vertelt Paul. Arjan voegt eraan toe: “De buffels zijn het hele jaar buiten en worden daar ook gevoerd. Zij doen niets liever dan in het water liggen.”

Open en transparant
Wellicht speelt de achtergrond van beide heren die van oorsprong geen boer zijn een rol bij de keuze om hun boerderijen bewust deel uit te laten maken van de buurt en de samenleving in het algemeen. Zowel Arjan, die recruter bij een bureau voor werving en selectie was, alsook Paul, voorheen marketeer bij een internationaal bedrijf voor medische apparatuur, zijn van mening dat je tegenwoordig open en helder moet laten zien wat je doet en waarom. Zo zijn de klanten welkom in de winkels aan huis of voor een rondleiding. Via social media kunnen ze volgen wat er met de dieren gebeurt. Er zijn wandelpaden aangelegd rondom de weilanden. Deze aanpak heeft ervoor gezorgd dat De Hofstad en De Stoerderij goed bekend zijn in het dorp en dat het publiek waardering heeft gekregen voor hun nieuwe manier van werken.

Hoe ziet de toekomst eruit?
Op de vraag of hun bedrijven ook op termijn levensvatbaar zijn geven Paul en Arjan een trots en volmondig ja als antwoord. Ze zeggen er wel bij: “Het is hard werken. Zeven dagen per week, en onze partners Lia en Lieke werken naast hun baan ook nog mee in de boerderij.” Arjan heeft in het begin veel scepsis ondervonden maar inmiddels hebben mensen toch respect gekregen voor wat hij in tien jaar heeft opgebouwd. Paul is ervan overtuigd dat de consument uiteindelijk bepaalt of hij bereid is om iets meer te betalen voor de biologische producten in de winkel. “In Nederland is het aandeel van de biomarkt nu circa vier procent, terwijl dat in Duitsland al rond de twaalf procent ligt; wij Nederlanders zijn natuurlijk zuinig.”

Meer samenwerking dankzij buffels
Gevraagd naar de totstandkoming van hun samenwerking kennen de heren nog een leuke anekdote. Regelmatig breken de buffels door het hek en verdwijnen dan ergens in het landschap. Dit gebeurde vorig jaar ook vlakbij de weilanden van Paul en hij liet ze een tijdje op zijn wei grazen. Op die manier kwamen Arjan en Lieke met hun dochter terecht bij Paul en Lia en werd zij het eerste kind in de net geopende kinderopvang. “Met dank aan de buffels die nieuwsgierig waren geworden naar de koeien”, aldus de boeren.